ضرورت تبدیل تولید سنتی گیاهان دارویی به صنعتی نوآور

اکوبورس: گیاهان دارویی یکی از ظرفیت‌های منحصربفرد اقتصادی کشورهاست که با توجه به افزایش گرایش و میل به مصرف آنها، حالا این حوزه پتانسیل بالقوه‌ای برای رشد اقتصادی کشورها نیز محسوب می‌شود.
گیاهان دارویی یکی از ظرفیت‌های منحصربفرد اقتصادی کشورهاست که با توجه به افزایش گرایش و میل به مصرف آنها، حالا این حوزه پتانسیل بالقوه‌ای برای رشد اقتصادی کشورها نیز محسوب می‌شود تا جاییکه در این حوزه به تدریج شرکت‌های بزرگ در حال ایجاد و تأسیس هستند که این خود نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری بالای کشورهای باظرفیت و بااستعداد در این حوزه است. نکته مهم دیگر اینکه گرچه حوزه گیاهان دارویی با توجه به عوارض جانبی داروهای صنعتی و شیمیایی در حال توسعه است اما با توجه به انواع مصرف این گیاهان و تنوع آنها خاصه به عنوان دمنوش و یا حتی جایگزینی برای نوشیدنی‌های دیگر، می‌توان امید زیادی به سودآوری در این حوزه داشت. از سوی دیگر، افزایش سرانه مصرف فرآوری‌های این گیاهان به حدی بالاست که حالا یک بازار بزرگ و البته بکر در جهان ایجاد شده که ارزش‌افزوده بسیار منحصربفردی دارد و در صورت توسعه می‌تواند شاخص‌های اقتصادی کشورهای صاحب این صنعت را تحت تأثیر قرار دهد و یک جایگزین ویژه برای خام‌فروشی مواد معدنی و داشته‌های زمینی باشد. در این بین، ایران، از سرزمین‌های غنی در حوزه کشت گیاهان دارویی متنوع قلمداد می‌شود و نه تنها در کشت بسیاری از گیاهان دارویی استعداد دارد؛ بلکه در انواع زیادی از آنها، انحصار تولید دارد؛ به این معنا که تعداد زیادی از داورهای گیاهی تنها در ایران قابل عمل آمدن هستند. دستیابی به آنچه گفته شد، در وهلۀ اول نیازمند تربیت نیروی متخصص و مجرب است که در این حوزه نیز با توجه به تعدد دانش‌آموختگان دانشگاهی در رشته‌های مرتبط و حتی وجود متخصصانی که علم آن را به صورت تجربی آموخته‌اند، کشور از غنای خوبی برخوردار است. در حوزه شناسایی و احصاء توانمندی و ظرفیت‌ها و همچنین ایجاد کارگاه‌های تولیدی ولو روستایی در کنار کشت، می‌توان به تدریج و البته در یک مسیر رو به رشد این حوزه را از حالت تجربی و سنتی به یک صنعت تبدیل کرد که البته اقداماتی نیز انجام شده اما با توجه به ظرفیت‌های منحصربفرد کشور، هنوز تا نقطۀ مطلوب راه بسیار است. برندسازی و مارکتینگ، دو اقدام دیگر در این حوزه است که با توجه به نوپا بودن این صنعت، از اهمیت بسیار بالایی مخصوصاً در نامگذاری ترکیبات برخوردار است. از سوی دیگر، در بسته‌بندی نیز باید ایده‌های خلاقانه و نوآورانه را با استفاده از فناوری روز عملیاتی کرد. به این موارد دقت در عصاره‌گیری و استفاده از تجهیزات روز آزمایشگاهی و صنعتی را نیز باید اضافه کرد. نکته آخر اینکه، صنعتگران و تولیدکنندگان می‌توانند برای تثبیت جایگاه خود در بازار، تولیدات ترکیبی با خاصیت‌های متنوع را نیز دستورکار خود قرار دهند. پرواضح است که همه این موارد در وهله اول نیازمند حمایت دولت و فرهنگسازی  دارد که البته با توجه به نقش مهم این صنعت در اشتغالزایی و رونق اقتصادی خانوارها و حتی توسعه صادراتی، امید است دولت اقدامات مقتضی را در این حوزه انجام دهد. دکتر سیدحسین آقا سیدمرتضی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی