بخشیدن عطای اتاق بازرگانی به لقای آن/ از بین رفتن آخرین امیدها به مجلس تجار؟

تشکل‌ها معتقدند که مهم‌ترین کار ویژه‌ای که اتاق بازرگانی باید داشته باشد آن است که استقلال اتاق را باز پس گیرد و بتواند حافظ منافع بخش خصوصی باشد. البته بسیاری نظری متفاوت دارند و اساسا حتی امیدی به اتاق بازرگانی ندارند و می‌گویند دیگر بعید است که اتاق بتواند کاری از پیش ببرد و اهمیتی ندارد که چه کسانی و با چه اهدافی بر مسند ریاست اتاق بنشیند.

از نظر این گروه، اتاق بازرگانی در این سال‌ها کارکرد خود را از دست داده و اصلا نتوانسته نقش موثری در دفاع از منافع بخش خصوصی داشته باشد. در واقع گروهی هنوز به اتاق بازرگانی امیدوار هستند و براین اساس انتظاراتی نیز از هیات رییسه اتاق دهم دارند؛ از نظر این گروه، جدای از اینکه اتاق بازرگانی باید بتواند استقلال اتاق را به دست آورد، رییس اتاق بازرگانی و اعضای هیات رییسه باید ویژگی‌هایی داشته باشند: برای مثال اشراف به اقتصادکلان و فضای اقتصادی کشور، گسترش تعامل‌های بین‌المللی، تسلط بر زبان خارجی، رها کردن بخش خصوصی از دام قیمت‌گذاری دستوری و… از جمله این انتظارات است.

با توجه به اینکه شمارش معکوس انتخابات هیات رییسه اتاق بازرگانی برای دور دهم آغاز شده است، اقتصادآنلاین به گفت‌وگو با اعضای برخی از انجمن‌ها و تشکل‌ها پرداخته تا نظرات آنان در مورد انتظاراتی که از هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران دارند را جویا شود. در ادامه مشروحی از این گفت‌وگوها آمده است.

اتاق باید از اقتصاد خصوصی حمایت کند

علیرضا محمدی دانیالی، رییس انجمن لوازم خانگی در این رابطه به خبرنگار «اقتصاد آنلاین» می‌گوید: انتظار ما از اتاق دهم این است که در فضای اقتصادی کشور، موثر و اثربخش باشد. اتاق دهم باید بتواند جایگاه اتاق را حفظ کند و مشاوره صحیحی به سه قوه دهد و با منسجم کردن بخش خصوصی، نظرات بخش خصوصی را منسجم و متحد جلوی دولت بگذارد و از آن دفاع کند.

رییس انجمن لوازم خانگی در ادامه اظهار می‌کند: اتاق باید از اقتصاد ملی و اقتصاد خصوصی دفاع کند. من فکر می‌کنم در اتاق دهم باید تحولی اساسی ایجاد شود. متاسفانه با همه زحماتی که کشیده شده، اتاق‌ها نقش موثری در اقتصاد ملی نداشتند و نتوانستند بخش خصوصی اثربخشی تشکیل دهند. در واقع اتاق اثربخشی خود را از دست داده است و لازم است در اتاق دهم تحولی اساسی ایجاد شود و امیدواریم هیات نمایندگان جدید بتوانند این تحول اساسی را ایجاد کنند.

لزوم تسلط هیات رییسه بر مسائل کلان اقتصادی کشور

سید حسین سلیمی، رییس انجمن سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایران و خارجی نیزبا اشاره به اینکه هیات رییسه اتاق ایران باید حداقل به قوانین جاری و مسایل اقتصادی کشور در حوزه صنعت، معدن و بازرگانی اشراف داشته باشد، تاکید دارد: در قانون اتاق آمده است که رییس اتاق باید در بسیاری از نهادها شخصا حضور داشته باشد. بنابراین باید بر مسائل اقتصاد کلان کشور اشراف داشته باشد.

او می‌گوید: من فکر می‌کنم یکی از شاخصه‌های دیگری که اکنون در اقتصاد ما بروز پیدا کرده، حضور فیزیکی افراد مانند رییس، در اتاق بازرگانی عملا بیشتر از قبل ضرورت دارد و باید در اتاق بازرگانی حضور داشته باشند. تسلط داشتن بر مسائل اقتصادی می‌تواند برای ریاست اتاق در دوره جدید کمک کننده باشد، خصوصا که در این دوره مشکلات بیشتری داریم. مساله دیگری که به آن نیاز داریم این است که ریاست اتاق باید در منابع و جوامع بین‌المللی حضور داشته باشد. بنابراین فرد باید تعاملات بین‌المللی داشته باشد و بر زبان خارجی تسلط داشته باشد.

اتاق اصلا زوری ندارد

هانی تحویل‌‌زاده، رییس انجمن شیرخشک و غذای کودک نیز در ادامه می‌افزاید: باید گفت هیچ اتاقی مستقل از دولت عمل نکرده و به مشکلات انجمن رسیدگی نکرده است. من امیدی به اتاق ندارم. چراکه تاکنون هر کس که آمده نتوانسته نقش موثری داشته باشد. ما مشکلات را به وزارت بهداشت می‌گوییم؛ اما وقتی مشکل حل نمی‌شود هم اتاق نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد. زیرا مسائل کشور بیشتر جنبه سیاسی دارد و مشکلات تحریم سبب شده مشکلات بانکی، عدم تخصیص ارز و کمبود مواد اولیه داشته باشیم. اتاق هم در این زمینه‌ها کاری انجام نمی‌دهد و می‌گوید شرایط سیاسی کشور همین است.

او ادامه می‌دهد: بیشتر مسائل ما به قیمت‌گذاری دستوری برمی‌گردد. ارز هم که خود سازمان غذا و دارو می‌دهد که این هم مطلوب ما نیست. ما باید خودمان از بازار آزاد ارز تهیه و مواد اولیه مورد نیاز را خریدرای کنیم. این چه مالک خصوصی است که نمی‌تواند روی جنس خود قیمت بگذارد؟ در انجمن ما هم ارز توسط دولت تخصیص داده می‌شود، هم قیمت‌گذاری توسط دولت انجام می‌شود و هم توزیع به دست دولت است. اما سرمایه برای ماست. بدتر از کشورهای کمونیستی. اتاق بازرگانی هم زور اعمال نظر ندارد. آیا اتاق میتواند محصولی را از قیمت‌گذاری دستوری درآورد؟ خیر. من انتظاری از اتاق ندارم. چون اتاق اصلا زوری ندارد.

اتاق باید توسط تشکل‌ها و جوانان اداره شود

حسن حسینقلی، رییس اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های صنایع و معادن سرب و روی ایران هم معتقد است که: در دوره گذشته اتاق بسیار منفعل بود و وظایفش را به درستی انجام نداد. مسئولین هم به جای اینکه دنبال کار باشند و یا پول‌ها را خرج بازرگانی خارجی و رفتن به کشورهای خارجی و توسعه بازرگانی کنند، داخل بانک گذاشتند. یعنی شما بر اساس آیین‌نامه یک وظیفه‌ای دارید ولی به جای اینکه وظایف خود را انجام دهید، به دنبال کارهای متفرقه رفته‌‎اید. اتاق بعدی باید به دنبال انجام وظیفه اصلی خود یعنی گرفتن حق و حقوق و دفاع از فعالین اقتصادی باشد.

حسینقلی اضافه می‌کند: اتاق باید متحول شود و جوان‌ها سرکار بیایند و فعالیت کنند. به عقیده من، اگر اتاق توسط نمایندگان تشکل‌ها اداره شود، بهتر است و افرادی باید در اتاق باشند که وقت بگذارند.

لزوم بازبینی قوانین، تعامل با دولت و دنیا

حسن احمدیان، رییس اتحادیه صادرکنندگان مبلمان ایران نیز می‌گوید: ما دو بخش داریم: یک بخش اینکه چه می‌کنیم و بخش دوم اینکه کارمان چقدر موثر است. اتاق‌ها در هرحال می‌توانند نسبت به اتاق بعدی مطلوب‌تر شوند. چراکه دانش ارتقا می‌یابد و… . اتاق نهم در حد توان و امکانات خود، تمام تلاشش را کرد. ما باید واقع نگر باشیم. اتاق در دوره کرونا باید چه می‌کرد؟

او ادامه می‌دهد: اینکه در اتاق دهم باید چه کنیم، به اینکه چه امکاناتی داریم، بستگی دارد. مساله این است که دولت چقدر همکاری دارد، با دنیا چقدر تعامل داریم و… . نتیجه برایند این موضوعات در اتاق دهم انعکاس دارد. نیروهای جدید تازه نفس، بازبینی قوانین، تعامل با دولت و دنیا از مسائلی است که باید مدنظر اتاق بازرگانی در دوره دهم قرار بگیرد.

ماموریت محوری، حکمرانی درست، نمایندگی اعضا

سید حمید حسینی، رییس اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی معتقد است: من چند توقع مشخص از اتاق دهم دارم؛ اول اینکه اتاق ماموریت محور باشد. اتاق ماموریت‌های زیادی دارد و باید به دنبال ارتقای بخش خصوصی، صرف بودجه برای حمایت اعضا و… باشد. در این زمینه متاسفانه در این سال‌ها اتاق قدمی برنداشته است. در وهله دوم، انتظار داریم اصول حکمرانی در اتاق درست اجرا شود و شفافیت اتاق را شاهد باشیم. گاهی درآمدهای اتاق، صورت‌های مالی و… در اتاق شفاف نیست.

حسینی توضیح می‌دهد: اتاق در نهادهای زیادی نماینده دارد و باید پاسخگو باشد در این نهادها چه کرده و چه نقشی داشته است. در وهله سوم هم اتاق باید اعضا را نمایندگی کند. شاکله تشکیل اتاق بازرگانی چانه زنی و مطالبه گری است. بخش خصوصی انتظار دارد اتاق اعضا را نمایندگی کند و صدای بخش خصوصی باشد. در امور بین‌الملل هم اتاق باید نقش موثری داشته باشد. با انجام دادن این سه کار اتاق می‌تواند نقش موثرتری ایفا کند.

اتاق و دولت همراه هم باشند؛ نه مانع هم

مهرداد صابری، نماینده سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی نیز در ادامه انتظارات خود از اتاق بازرگانی را اینگونه مطرح می‌کند: اتاق بازرگانی در هر صورت، پارلمان بخش خصوصی است. اما همه ما می‌دانیم که در ایران بخش خصوصی قدرت کافی برای چانه زنی جهت اصلاحات و… را ندارد.

او افزود: بنابراین مطالبه‌گری مهم‌ترین کارکردی خواهد بود که اتاق بازرگانی باید داشته باشد. اگر پارلمان بخش خصوصی، مطالبه گر باشد، ما قادر خواهیم بود تا در کوتاه مدت و بلندمدت اصلاحاتی داشته باشیم. این موضوع خصوصا در شرایط فعلی اقتصاد ایران و باتوجه به مشکلات بسیار زیاد اقتصادی، حائز اهمیت است. چرا که اقتصاد شرایط سختی دارد، تورم بسیار بالاست، چشم انداز مناسبی از آینده اقتصادی وجود ندارد و مشکلات بسیار زیادی اقتصاد را در احاطه خود درآورده است.

به گفته صابری، اکنون دولت هم به این نتیجه رسیده که بدون بخش خصوصی نمی‌تواند اهداف خود را پیش ببرد و برای رشد و توسعه اقتصادی، نیازمند بخش خصوصی و همراهی آن است. البته در طرفی دیگر بخش خصوصی هم می‌داند که نیازمند دولت است. به عبارتی ما و دولت به همراهی یکدیگر نیاز داریم و باید همراه یکدیگر باشیم نه مانع هم. ما از پارلمان بخش خصوصی انتظار داریم تا در اصلاحات به دولت کمک کند و با کمک یکدیگر اصلاحات را انجام دهیم.

اتاق مطلوب جای رانت خواران نیست

محسن لزومیان، رییس اتحادیه نان ایران می‌گوید: به نظر من کشور در حال حاضر به دلیل منفی بودن نرخ تشکیل سرمایه، در تله رشد اقتصادی پایین قرار گرفته است. اتاق بازرگانی از دو‌مسیر می‌تواند به تقویت سرمایه گذاری و رشد اقتصادی پایدار کمک کند. در اتاق نهم ترکیب هیات رییسه همگون و همساز نبود، ریاست اتاق فاقد دانش و جسارت و شهامت و تسلط کافی بر اموربود. در اتاق دهم یک هیات رییسه که در راس آن فردی دارای دانش و تجربه کافی تشکلی، تسلط و احاطه بر موضوعات و‌مسائل اقتصاد داخلی و بین الملل، اشراف بر مفاهیم و موانع محیط کسب و کار و دارای مقبولیت و مشروعیت در جامعه کارفرمایی و بخش خصوصی ایران باشد می‌تواند در تعامل با اجزا حاکمیت، شرایط بهتری برای بخش خصوصی ایران فراهم‌کند.

رییس اتحادیه نان اضافه می‌کند: اتاق مطلوب اتاقی است که از طریق دفاع از حقوق مشروع فعالین اقتصادی، شناسایی و ارائه راه حل برای رفع موانع و مقررات زائد، کمک به توسعه صادرات و … در جهت تقویت اقتصاد ملی گام بردارد. در اتاق مطلوب افراد با دانش و بدون لکنت باید حضور داشته باشند. اتاق مطلوب جای رانت خواران نیست.

لزوم برون سپاری حوزه‌های تخصصی

وحید صدرنژاد، دبیرکل فراکسیون تشکل‌ها هم در همین رابطه معتقد است: متاسفانه در دوره‌های قبل، به فراخور نیاز اتاق منابع صرف حمایت از تشکل‌ها نشد. لذا ما با یک بدنه بسیار تخصصی در کنار اتاق مواجه هستیم که این بدنه تخصصی منابع لازم برای فعالیت مستمر و قدرتمند تخصصی را ندارد. همچنین از نظرات این بدنه تخصصی استفاده نمی‌شود. انتظار اصلی آن است که فرایند برون سپاری در حوزه‌های تخصصی کسب و کار را به تشکل‌های تخصصی مربوطه به صورت جدی پیگیری شود و از محل منابع قانونی به تقویت و شبکه سازی و توسعه و استفاده از ظرفیت آنان در گفت و گوی موثر با دولت و… عمل گردد. در این صورت با اتاقی موثر و کارآمد مواجه خواهیم شد.

اتاق نمی‌تواند کاری کند

حسین صالحی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان ماشین‌ها و ادوات کشاورزی ایران نیز در همین خصوص می‌گوید: من فکر میکنم اتاق چه اتاق دهم و چه قبل آن، تا زمانی که دولت به بخش خصوصی اهمیتی ندهد، انتخابات و آمدن و رفتن افراد نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد. مشکل این است که اقتصاد ما دولتی است و در اقتصاد دولتی اتاق نمی‌تواند تاثیر خاصی داشته باشد. ما هنور اختیار قیمت کالا را نداریم و باید منتظر قیمت دستوری باشیم. ما واقعا از طریق اتاق تنها توانستیم اعتراض کنیم و اتاق نقش خاصی در تصمیم‌گیری‌ها نداشته است.

او ادامه می‌دهد: اتاق کار خود را انجام می‌دهد و توانمند شده است. اما متاسفانه بخش دولتی اجازه کار به فعالیت بخش خصوصی نمی‌دهد. هرچه هم افراد قوی بیایند، نمی‌توانند کاری کنند. در اصل باید تغییرات اساسی در اقتصاد دولتی پیش آید و کشور از حصار دولت خارج شود. من برای کشور ناراحتم و می‌دانم ما از نظر اقتصادی به سرعت در حال سقوط هستیم و از هر نظر وضعیت سختی داریم و بهتر است بخش دولتی نگاه خود را تغییر دهد.

لزوم رفع مسائل ارزی

محمود محمودی، رییس اتحادیه صادرکنندگان روده تصریح می‌کند: اتاق نهم هیچ کاری برای صادرکننده در خصوص ارز نکرد. ما جنس را ارز آزاد میخریم و باید با نیمایی برگردانیم. ما آشغال را به دلار تبدیل می‌کنیم و مشکل ما این است که نمی‌توانیم ارز خود را نیمایی دهیم. زیرا خرید ما با ارز آزاد است و فروش به ارز نیمایی است. اگر اتاق دهم مشکل ارز را حل کند یا به صادرکننده تشویقی دهد، اتفاق خوبی است.

اتاق دخالتی در سیاست نکند

احمد کریمی اصفهانی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش هم می‌گوید: توقع ما از اتاق ایران آن است که طوری نباشند که کار به صورت شعاری باشد. باید به صورت واقعی فعالیت کنند. اعضا نباید تحت تاثیر شعارها قرار بگیرند و امیدواریم با بیان واقعیات رونق اقتصادی به دنبال داشته باشند. امیدواریم که اتاق دهم تنها به طرح مشکلات نپردازد. بلکه راهکار حل مشکلات را ارائه دهد. اتاق نهم به خوبی نتوانست پارلمان بخش خصوصی باشد و ارتباط لازم را برقرار نکرد. اتاق نباید مسائل سیاسی را دخالت دهد و اتاق دهم باید ارتباط خود را پررنگ و در سیاست دخالتی نکند. اتاق باید به خوبی مدیریت کند و پیشنهادات آن باید راهگشا باشد. اتاق باید تجربه و تخصص خود را به خوبی مطرح کند. اتاق باید با سه قوه ارتباط تنگاتنگی داشته باشد.

اتاق به دور از باندبازی عمل کند

سید حجت شفائی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر و نقره و سنگ‌های قیمتی ایران نیز اضافه می‌کند: معمولا ما چون تشکل هستیم، انتظار تقویت و حمایت تشکل‌ها را داریم. اتاق از ما حمایت کمی می‌کند و معمولا خود تشکل‌ها کارهای خود را انجام و از خود حمایت می‌کنند. اتاق باید مسائل سر راه تشکل‌ها را رفع و در گفت و گو با دولت این مسایل را حل کند. اما متاسفانه آنطور که باید به مسائل تشکل‌ها بها داده نشده است.

او معتقد است: اتاق نهم محاسن و معایب زیادی داشت. انتظار ما از اتاق دهم آن است که به دور از باندبازی و طرفداری از قشر و شخص خاصی به وظایف خود عمل و سعی کند اتاق را در ادارات دولتی تقویت کند. اتاق با وجود اختیارات قانونی کمی منفعل عمل می‌کند. اتاق حتی می‌تواند یک کمیسیون در مجلس به خود اختصاص دهد. اتاق باید پویاتر عمل کند و حضور بهتری در فضای اقتصادی کشور داشته باشد. برای برخی سازمان‌ها هویت تشکل‌های اتاق مجهول است. برخی تشکل‌ها را مرجع قبول ندارند و این نگاه‌ها باید رفع شود.

منبع: اقتصادآنلاین