هم دلار بدهیم، هم فساد بیاوریم!
اکوبورس: مطابق آموزه‌های نهادگرایی، دلار یارانه‌ای ۴۲۰۰ تومانی نمود بارز دخالت دولت در اقتصاد است؛ دخالتی که البته یک اقتصاددان معتقد است می‌تواند باعث ایجاد فساد و ناکارآمدی در اقتصاد شود.
به گزارش اکوبورس، یکی از اصلی‌ترین موضوعات علم اقتصاد، مساله دخالت عدم دخالت دولت در بازار است؛ اختلافی که باعث به وجود آمدن دو طیف اصلی از اقتصاددانان تحت عنوان لیبرال‌ها و سوسیالیست‌ها یا راست‌ها و چپ‌ها به عنوان مخالفان و موافقان دخالت دولت در اقتصاد شده است. در ایران نیز اقتصاددانان مخالف و مدافع دخالت دولت در بازار تحت عناوین کلی‌تری مانند راست‌گرایان و نهادگراها در مورد مسائل روز اقتصادی موضع‌گیری‌های متفاوتی دارند. در یک مورد از این مسائل اقتصادی در سال گذشته نهادگرایان و معتقدان به بازار آزاد رو در روی هم ایستادند. ارز ۴۲۰۰ تومانی نسخه محبوب نهادگرایان بعد از جهش ارزی سال گذشته، نهادگرایان با برگزاری کرسی‌های مختلف در مؤسسات خود نسبت به این قضیه واکنش نشان دادند. آنها معتقدند بودند که در چنین شرایطی دولت باید هر چه در توان دارد دلار به اقتصاد تزریق کند تا از این طریق جلوی افزایش قیمت‌ها را بگیرد. در یک مورد از این سخنرانی‌ها، یکی از اقتصاددانانی که خود را رهبر اقتصاددانان نهادگرا می‌داند با لحنی تحکمی دولت را خطاب قرار داد و گفت که “دولت می‌خواهد با این همه دلار چه کند؟ چرا دلارهای خود را روانه اقتصاد نمی‌کند؟ ” کمی بعد دولت سیاستی مشابه توصیه‌های نهادگرایان در پیش گرفت و برای واردات کلیه کالاها دلار ۴۲۰۰ تومانی را در نظر گرفت. اما تنها مدتی کوتاه کافی بود تا ایرادات این ایده نمایان شود. دخالت دولت در اقتصاد فساد و ناکارآمدی می‌آورد درباره همین دلارهای یارانه‌ای و تبعات آن امیرحسین خالقی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه هر کالای ارزانی که توسط دولت به اقتصاد وارد شود می‌تواند باعث ایجاد فساد و ناکارآمدی شود، گفت: درباره تأمین ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تأمین کالاهای اساسی هم همین مساله صادق است و می‌تواند باعث ایجاد فساد و ناکارآمدی شود؛ همانطور که اتفاقاً در دوران جنگ هم کم و بیش همین مساله وجود داشت. این اقتصاددان همچنین به تجربه ترکیه بعد از کودتای ناموفق سال ۲۰۱۶ هم اشاره کرد و گفت: سازوکار توزیع کالاهای اساسی زیر نظر دولت در آن کشور هم باعث ایجاد بستری برای فساد اقتصادی و در نهایت ناکارآمدی دولت شد. خالقی همچنین به جذابیت تزریق ارز ارزان به اقتصاد برای سیاستمداران هم اشاره و اظهار کرد: چون این اقدام بر اساس ارزیابی‌های سیاسی سیاستمداران ممکن است صحیح به نظر برسد آن را انجام می‌دهند و بعید است که در آینده هم این روند تغییر کند. ارز دولتی؛ زمین بازی محبوب دلالان به گزارش ایسنا، سال گذشته دولت برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاها در بازار شروع به دادن دلار یارانه‌ای ۴۲۰۰ تومانی برای واردات انواع کالاها کرد اما تنها زمانی چند هفته‌ای نیاز بود تا نقص‌های بزرگ این دخالت بزرگ پدیدار شود. در آن زمان یکی از اقتصاددانان به ایسنا گفت که فقط در یک مورد برخی از واردکنندگان برای دریافت دلار ۴۲۰۰ تومانی عدس وارد می‌کردند و سپس همان عدس را از طرف دیگر صادر می‌کردند! مشابه این خبر در کنار اخباری مانند دریافت ارز و وارد نکردن کالاها در ماه‌های بعد از تک نرخی کردن ارز به کرات شنیده شد و معلوم شد که سوءاستفاده از ارز یارانه‌ای علاوه بر اینکه هزینه‌های زیادی روی دست دولت گذاشته، باعث به وجود آمدن مفاسد زیادی هم شده است.
