بازدهی بازارهای مالی در بهار/ دلار پرچمدار شد

 به دلیل عدم‌اعلام نرخ توسط اتحادیه طلا و جواهر و تعطیلی بورس، اثر ریسک‌‌‌های سیاسی هنوز به طور کامل در بازدهی دارایی‌‌‌ها دیده نشده است. به همین ترتیب رتبه‌‌‌بندی بازدهی دارایی‌‌‌ها در صورت اعلام نرخ می‌توانست متفاوت با شرایط حاضر باشد.

بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد دارایی‌‌‌هایی که با نرخ‌های به‌‌‌روزتر ارزیابی شده‌‌‌اند، نوسان قیمتی بیشتری را به ثبت رسانده‌‌‌اند. به طوری که دلار آزاد که بر اساس قیمت ۳۱ خرداد ماه و نیم سکه که برمبنای آخرین نرخ منتشر شده در روز سه‌‌‌شنبه گذشته، محاسبه شده بود به ترتیب با بازدهی ۱۲ و ۱۱.۷۳ درصدی، پرچمدار بازدهی ماهانه بودند. در مقابل، بازدهی‌‌‌هایی که با نرخ‌های اعلام‌‌‌شده پیش از حمله رژیم صهیونیستی محاسبه شده‌‌‌اند، نوسان کمی داشته‌‌‌اند. این امر به دلیل عدم‌اعلام نرخ طلا و سکه توسط اتحادیه طلا و جواهر و تعطیلی بورس بوده است. به نظر می‌رسد ریسک‌‌‌های سیاسی که طی دو ماه و نیم اخیر در حال خروج از بازار بودند، دوباره به بازار بازگشته‌‌‌اند. با این حال، باید تاکید کرد که دلار همچنان با قله قیمتی ۱۰۵‌هزار تومانی خود فاصله زیادی دارد و بازدهی سه‌‌‌ماهه منفی را تجربه کرده است. تحلیلگران معتقدند که این وضعیت به دلیل افزایش تقاضا برای ریال و کاهش تقاضا برای دلار در شرایط کنونی کشور است.

روند بازار ارز از ابتدای سال

‎اواخر سال ۱۴۰۳، به دلیل افزایش تنش‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها درباره تقابل نظامی ایران و آمریکا، دلار آزاد به کانال ۹۸‌هزار تومان صعود کرد. این رشد قیمتی تا ۱۸ فروردین ۱۴۰۴ ادامه یافت و دلار به اوج تاریخی خود در محدوده ۱۰۵‌هزار تومان رسید. اما شب همان روز، با انتشار خبر آغاز مذاکرات ایران و آمریکا، بازار ارز تغییر فاز داد و دلار مسیر نزولی را در پیش گرفت. ‎همزمان با شروع دور اول مذاکرات در ۲۳ فروردین و تاکید طرفین بر فضای مثبت گفت‌‌‌وگوها، بازار ارز افت شدیدی را تجربه کرد. همچنین با شروع مرحله دوم این گفت‌‌‌وگوها در ۳۰ فروردین و انتشار اخبار مبنی بر توافق بر سر اصول اولیه، روند کاهشی ادامه یافت و دلار در پایان فروردین بازدهی ماهانه منفی ۱۶‌درصد را به ثبت رساند.‎

در اردیبهشت ماه، خوش‌بینی ناشی از مذاکرات، دلار را در محدوده ۸۰ تا ۸۳‌هزار تومان تثبیت کرد. حتی باوجودی که گام سوم مذاکرات در ۶ اردیبهشت حاکی از‎ اختلافاتی در مسائل کلان و جزئیات بود. به طوری که آمریکا خواستار توقف کامل غنی‌‌‌سازی ایران بود. از سوی دیگر مقامات ایرانی بر حفظ حق غنی‌‌‌سازی تاکید داشتند. با این حال تداوم این گفت‌‌‌وگوها، نوسانات قیمتی دلار را محدود کرده بود و دلار آزاد در پایان این ماه در نهایت با بازدهی ماهانه ۱.۷ درصدی و دو ماهه منفی ۱۴.۶ درصدی مواجه شد.

در دوم خرداد ماه گام پنجم مذاکرات میان تهران و واشنگتن شکل گرفت و اخبار منتشرشده از گفت‌‌‌وگوهای این روز نشان داد که طرفین در حال بررسی پیشنهادهایی هستند که از سوی عمان برای حل اختلافات پیرامون غنی‌‌‌سازی اورانیوم ارائه شده است. در نتیجه تداوم مذاکرات باعث شده بود تا فعالان بازار همچنان در فضای خوش‌بینانه دستیابی به توافق باقی بمانند. در ابتدای این ماه حتی اخباری مبنی بر این بود که دولت آمریکا در حال بررسی کاهش تحریم‌‌‌های ایران در قالب توافقی موقت است.

همچنین طرفین مذاکره‌‌‌کننده با اشاره به پیشرفت‌‌‌های جدی در روند گفت‌‌‌وگوها نسبت به دستیابی به توافق باوجود اختلافات ابراز خوش‌بینی کردند. در ۱۰ خرداد ماه عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز خبر داد که بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان در سفر کوتاهی که در این روز به تهران داشت، پیشنهاد مکتوبی از آمریکا را به ایران ارائه داده است. این موضوع باعث شده بود تا گمانه‌‌‌زنی‌‌‌هایی میان معامله‌‌‌گران مبنی بر اینکه طرفین در حال آماده‌‌‌سازی پیش‌‌‌نویس توافق هستند شکل بگیرد. با این حال، فعالان بازار همچنان بدون واکنش هیجانی و با رویکردی محتاطانه عمل می‌‌‌کردند. در ادامه‌‌ ماه مقامات ایرانی مطرح کردند که پیشنهاد ارائه شده از سوی آمریکا دارای ابهامات و پرسش‌‌‌های زیادی است و بسیاری از مسائل آن شفاف نیست. البته همچنان طرفین از ادامه‌دار بودن مذاکرات خبر دادند.

برخلاف اخبار گذشته که خبر از توقف لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران داشت در ۱۶ خرداد تحریم‌‌‌های جدیدی علیه ایران وضع کرد. همچنین در روز ۲۲ خرداد تصویب قطعنامه شورای حکام درباره عدم‌پایبندی ایران به تعهدات هسته‌‌‌ای باعث شد تا دلار که از ابتدای خرداد در محدوده ۸۱ و ۸۲‌هزار تومان در نوسان بود وارد کانال ۸۳‌هزار تومان شود. با این حال تایید خبر برگزاری ششمین گام از مذاکرات و برگزاری آن در روز ۲۵ خرداد مانع از نوسانات قیمتی شدید دلار شد.

‎در همین حال، با حمله رژیم صهیونیستی به ایران در تاریخ ۲۳ خرداد شرایط بازار تغییر کرد. دلار آزاد که در روز پنج‌شنبه ۲۲ خرداد در کانال ۸۳‌هزار تومان معامله می‌‌‌شد، در روز یکشنبه ۲۵ خرداد پس از بازگشایی بازار وارد کانال ۹۴‌هزار تومان شد. این افزایش با توجه به شرایط جنگی کشور، طبیعی بود. با این حال، در این قیمت‌های بالا، معامله‌‌‌گران تمایل چندانی به انجام معامله نشان ندادند و بازار کم عمق شد. با گذشت ۱۰ روز از آغاز جنگ میان اسرائیل و ایران، فعالان بازار در حال بررسی شرایط هستند و به نظر می‌رسد که انجام معامله در شرایط فعلی را پرریسک می‌‌‌دانند.‎ به طور کلی، ریسک‌‌‌های نظامی و سیاسی به سرعت وارد معاملات بازار ارز می‌‌‌شوند و به همان سرعت نیز می‌توانند خارج شوند. در نهایت، دلار آزاد در بهار ۱۴۰۴ با ثبت بازدهی منفی ۴.۱ درصدی به کار خود پایان داد. این در حالی بود که در دو ماه نخست سال بازدهی این ارز منفی ۱۴.۶‌درصد بود.

سکانس پایانی خرداد ماه

دلار آزاد در روز شنبه ۳۱ خرداد ماه در رقم ۹۴‌هزار تومان معامله شد. اخبار روز جمعه از دیدار عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران با وزرای خارجه کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه حاکی از آن بود که همه طرف‌‌‌ها باید از برداشتن گام‌‌‌هایی که منجر به تشدید بیشتر تنش‌‌‌ها می‌شود، خودداری کنند. همچنین طرفین ایرانی و اروپایی تمایل خود را برای دیدار مجدد در آینده ابراز کردند. معامله‌‌‌گران نیز با رصد این اخبار در تلاش برای ارزیابی وضعیت بازار هستند و همچنان از انجام معاملات سنگین اجتناب کردند.