مهار هیجان و احتیاط بازار ارز تهران با تداوم مذاکرات

فعالان بازار خودرو توضیح می‌دهند که حجم معاملات در بازار طلا و ارز کوچک‌تر بوده و در نتیجه معامله‌گران قدرت ریسک بالاتری داشتند اما در بازار خودرو مردم برای معاملات با ارز بالاتر، ریسک‌های بزرگ متحمل نشدند.

مذاکره بین ایران و آمریکا از شنبه 23 فروردین 1403 در مسقط عمان شروع شد و منجر به ریزش سنگین قیمت در بازارهای تهران شد. بر‌اساس‌این قیمت دلار که رکورد تاریخی صد هزار تومان را رد کرده و به 105 هزار تومان رسیده بود، با شروع دوره اول مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا تا 85 هزار تومان کاهش پیدا کرد و قیمت هر گرم طلای 18 عیار هم که تا آستانه 9 میلیون تومان رسیده بود، با از دست دادن کانال‌های پیشین قیمت به کانال شش میلیون تومان وارد شد. سیدکمال سیدعلی، کارشناس اقتصاد، در همین زمینه به «شرق» گفته بود که بهای دلار به صورت حبابی به بالای صد هزار تومان صعود کرده بود و انتظارات بدبینانه و نگرانی برای افزایش تنش‌های منطقه‌ای سبب شده بود که انتظارات تورمی در بازار شکل بگیرد و تقاضا برای دلار و طلا افزایش پیدا کند و از آن سو قیمت دستوری عرضه دلار صادراتی، باعث شد که صادرکنندگان از عرضه ارز به بازار خودداری کنند. در نتیجه هم‌زمان با شکل‌گیری انتظارات تورمی و بالا‌رفتن تقاضای ارز، عرضه کاهش پیدا کرد و همین مسئله سبب شوک به بازار دلار شد.

این کارشناس معتقد است که جو مثبت مذاکرات، انتظارات تورمی را تعدیل کرد و در نتیجه حباب قیمت دلار شکست. در ادامه روزهای هفته قیمت دلار و طلا به صورت جزئی افزایش نرخ را تجربه کردند. پس از پایان مذاکرات دوره اول در مسقط عمان بنا شد که این مذاکرات در شنبه 29 فروردین و در رم ایتالیا ادامه داشته باشد، اما این بار بازار تهران محتاط‌تر عمل کرد و نه‌تنها نوسانات قیمت محدود بود، بلکه برخی اقلام معاملاتی مانند خودرو یا برخی انواع سکه افزایش جزئی قیمت داشتند. در‌‌این‌میان حتی در ساعات اولیه معاملات دیروز بهای دلار اندکی افزایش داشت.

بازارهای تهران دیروز شنبه با آغاز دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا محتاط‌تر رفتار کردند. بهای طلا در بازار تهران در مقایسه با روزهای قبل کاهش اندک قیمت را به ثبت رساند. هر گرم طلای 18 عیار دیروز با کاهش حدود 62 تا 65 هزار تومانی قیمت در مقایسه با انتهای هفته گذشته مواجه شد و به نرخ حدود شش‌میلیون‌و 800 هزار تومان رسید.

اما قیمت سکه امامی با کاهش یک‌میلیون‌و 480 هزار‌تومانی در مقایسه با پایان هفته گذشته مواجه شد و بهای آن به 77‌میلیون‌و 930 هزار تومان رسید. بهای هر قطعه سکه بهار آزادی هم با افزایش 40 هزار‌تومانی قیمت، نرخ 72‌میلیون‌و 260 هزار تومان را ثبت کرد.

اما نیم‌سکه بهار آزادی یک میلیون تومان کاهش قیمت را تجربه کرد و به نرخ 50‌میلیون‌و 60 هزار تومان رسید.

بهای هر قطعه ربع سکه بهار آزادی هم با 50 هزار تومان کاهش قیمت با نرخ 27‌میلیون‌و 700 هزار تومان معامله شد. سکه یک‌گرمی هم کاهش 210 هزار‌تومانی قیمت را به ثبت رساند و با نرخ 13‌میلیون‌و 700 هزار تومان معامله شد.

بهای دلار در بازار تهران اندکی افزایشی شد و با 400 تومان افزایش قیمت در مقایسه با روز گذشته با بهای 86 هزار تومان در بازار معامله شد. به‌این‌ترتیب هر دلار آمریکا در بازار آزاد در مرز کریدور ششم کانال ۸۰ هزار تومان قرار گرفت. در‌عین‌حال دیروز نرخ رسمی دلار هم صعودی شد و در مرکز مبادله، 71‌هزار‌و 541 تومان اعلام شد. قیمت حواله دلار در مرکز مبادله هم 69هزارو 592 تومان بود.

فعالان بازار ارز می‌گویند که دیروز برخلاف دوره اول مذاکرات صف فروش ارز کوتاه‌تر بود اما باز هم صف فروش به نسبت صف خرید طولانی‌تر بود.

سهراب اشرفی، کارشناس و فعال بازار طلا و ارز، به «شرق» می‌گوید که جو خوش‌بینی به نتیجه مذاکرات در بازار طلا و ارز همچنان تداوم دارد و هرچند که شدت خوش‌بینی‌ها مشابه دور اول مذاکره ایران و آمریکا در مسقط عمان نیست، اما همچنان متقاضیان فروش طلا و ارز بیشتر از خریداران هستند.

او تأکید می‌کند که آینده قیمت دلار و ارز کاملا به نتیجه مذاکرات هسته‌ای بستگی دارد و این بازارها د‌رحال‌حاضر کاملا وابسته به اخبار سیاسی هستند.

ترس معامله‌گران از معاملات بزرگ

در بازار خودرو نیز افزایش قیمت تجربه شد. دیروز ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ بازار خودرو‌های پر‌تیراژ در مقایسه با آخر هفته گذشته روند صعودی به خود گرفت و با رشد قیمت از دو میلیون تا ۱۸ میلیون تومان مواجه شد. در‌این‌بین خودروی تارا دنده‌ای عقب‌گرد قیمت را تجربه کرد.

در گروه محصولات ایران‌خودرو، پژو ۲۰۷ دنده‌ای هیدرولیک در بازار تهران به قیمت ۸۳۲ میلیون تومان به فروش رسید و در مقایسه با آخر هفته گذشته حدود پنج میلیون تومان رشد قیمت داشته است. خودروی دنا پلاس بورسی در شروع فعالیت بازار تهران به نرخ ۹۱۰ میلیون تومان معامله شد و حدود ۱۵ میلیون تومان رشد قیمت داشت. در گروه خودروسازی سایپا هم کوییک دنده‌ای به قیمت ۵۰۷ میلیون تومان خرید‌و‌فروش شد و با حدود دو میلیون تومان رشد قیمت مواجه شد.

همچنین خودروی ساینا S در بازار تهران به رقم ۵۱۳ میلیون تومان رسید و حدود پنج میلیون تومان رشد قیمت را تجربه کرد. این در حالی است که تعداد اندکی از انواع خودروهای پرتیراژ با کاهش قیمت مواجه شدند و قیمت اغلب خودروهای پرفروش ثبات نسبی داشت. فعالان بازار خودرو می‌گویند که معاملات تقریبا متوقف شده بود، زیرا خریداران و فروشندگان با سطح ریسک بزرگ‌تری مواجه هستند و این بازار شباهتی با بازار طلا و ارز ندارد، زیرا در آنجا حجم اغلب معاملات خرد است و قدرت تحمل ریسک در این بازارها بیشتر از بازار خودرو و مسکن و دیگر دارایی‌های ارزشمندتر است.

با این حال برخی دیگر از فعالان بازار رشد قیمت خودرو را بی‌ارتباط با قوانین جدید گمرکی و محدودیت‌های تازه برای واردات خودرو نمی‌دانند و می‌گویند که افزایش قیمت خودروهای خارجی بر بازار خودروهای داخلی نیز  تأثیرگذار است.

بر‌اساس آمار گمرک در سال ۱۴۰۳، حدود ۶۰ هزار دستگاه از انواع خودرو‌های برقی، بنزینی و هیبریدی وارد کشور شده که حاکی از تقاضای درخورتوجه برای خودرو‌های وارداتی در بازار خودروی کشور است. در سال ۱۴۰۳ نوسانات نرخ ارز تأثیر زیادی بر قیمت خودرو‌های وارداتی داشت و با افزایش نرخ ارز، هزینه واردات خودرو‌های خارجی به‌ طور چشمگیری افزایش یافت که این افزایش هزینه‌ها مستقیما به مصرف‌کنندگان منتقل شد و در نتیجه قیمت خودرو‌های خارجی در بازار ایران به‌شدت افزایش یافت. با این حال در سال 1404 نیز دولت در قانون بودجه امسال پیش‌بینی کرده است که تعرفه واردات خودروهای بنزینی را  به صددرصد برساند.

برخی برآورد‌ها و تحلیل‌های اقتصادی نشان می‌دهد که در صورت اجرای احکام گمرکی قانون بودجه سال ۱۴۰۴، شاهد افت فاحش در میزان واردات خودرو نیز خواهیم بود که به نظر می‌رسد تعرفه‌های سنگین و افزایش نرخ محاسباتی ارز دو عامل اصلی در افت واردات خواهند بود.

گذشته از این نرخ محاسباتی ارز در گمرک از 25‌هزار‌و 800 تومان به 68 هزار تومان افزایش داشته است. با این حال هنوز تصمیمات جدید در این زمینه به گمرک ابلاغ نشده است و به‌تازگی گمرک ایران ضمن ابلاغ بخش‌نامه سازمان توسعه تجارت، به گمرکات اجرائی کشور اعلام کرده است که تا زمان ابلاغ آیین‌نامه اجرائی بند «ر» تبصره یک قانون بودجه سال ۱۴۰۴، نرخ حقوق ورودی خودرو‌های وارداتی مانند سال ۱۴۰۳ است و در زمان حاضر مأخذ حقوق ورودی آن صددرصد نیست. با تمام اینها فضای بازار در ایران فضای نااطمینانی است و ریسک بالای معاملات متصور است. اتفاقی که به گفته کارشناسان بدترین سناریو برای بازار و اقتصاد کشور است، زیرا قدرت برنامه‌ریزی در میان‌مدت و بلندمدت را از صاحبان کسب‌و‌کار سلب کرده است.