هشدار جهانی به شهرداران/ طبیعت خواری متوقف شود

ایده «بازگشت شهرها به طبیعت»

شهرهای جنوب جهانی برای خنک نگه داشته شدن، فضای سبز کمتری دارند. یک مطالعه نشان داد که شهرهای جنوب جهانی تنها 70‌درصد از ظرفیت خنک‌‌کنندگی را از طریق فضای سبز در مقایسه با شهرهای شمال جهان دارند. این در حالی است که جنوب جهانی بیشتر در معرض خطر گرمای شدید قرار دارد. با افزایش دمای کره زمین، مرگ و میر ناشی از گرما و بیماری شایع‌‌تر می‌شود به‌خصوص در شهرهایی که بخش زیادی از گرما را به خود جذب می‌کنند. فضاهای سبز با ایجاد سایه و کاهش دمای هوا از طریق تعرق و تبخیر آب از گیاهان، شهرها را خنک می‌کنند.

یک مطالعه جدید از سوی مجمع جهانی اقتصاد میزان کاهش دمای سطحی فضاهای سبز را در 500 شهر بزرگ جهان ارزیابی کرد. در واقع فضاهای سبز، به عنوان ظرفیت خنک‌‌کننده شهر شناخته می‌شود. بر اساس این مطالعه، همه 10 شهر برتر از نظر ظرفیت خنک‌‌کننده در ایالات متحده قرار دارند. فضاهای سبز اغلب در ثروتمندترین نقاط شهرها یافت می‌‌شوند، این مطالعه همچنین میزان سرمایش را برای شهروندان عادی محاسبه کرد که بر اساس آن میزان سرمایش در شمال جهانی 3.4درجه سانتی‌گراد و در جنوب جهانی فقط 2.2 درجه سانتی‌گراد بود. انتظار می‌رود بیش از یک‌پنجم انسان‌‌ها تا سال 2100 در معرض گرمای شدید قرار گیرند که بزرگ‌ترین جمعیت در معرض خطر در هند و نیجریه هستند. شهرها 29‌درصد سریع‌‌تر از مناطق روستایی گرم می‌‌شوند و اقتصاد شهری را در معرض خطر قرار می‌دهد. در حالی که، بیش از 80‌درصد تولید ناخالص داخلی جهان توسط شهرهای جهان تولید می‌‌شوند.

یک راه ساده برای محافظت از مردم و اقتصاد این است که شهرها در طبیعت و سبزسازی شهری سرمایه‌گذاری کنند. با این حال، کمتر از 0.3‌درصد از هزینه‌‌های جاری در زیرساخت‌‌های شهری صرف راه‌‌حل‌‌های مبتنی بر طبیعت می‌شود و تنها 37‌درصد از 500 شهر پرجمعیت جهان دارای استراتژی متمرکز بر حفاظت از طبیعت یا تنوع زیستی هستند. مجمع جهانی اقتصاد با هدف ایجاد شهرهایی هماهنگ با طبیعت ایده «بازگشت شهرها به طبیعت» را مطرح کرد. این ایده، دستورالعمل‌‌هایی در رابطه با بودجه، طراحی و مداخلات مبتنی بر طبیعت ارائه داده و از بازسازی اکوسیستم‌هایی که برای زندگی شهری ضروری هستند، حمایت می‌کند. مجمع جهانی اقتصاد باتوجه به اهمیتی که سبزسازی شهرها برای بقا و آینده شهرها و در مجموع دولت‌‌ها دارد، در مطالعه‌‌ای تحت عنوان «سازگار با طبیعت: رهنمودهایی برای‌گذار شهرها» به موضوع انتقال مثبت پرداخته تا مسیرهای مختلفی را برای توقف و معکوس کردن پدیده از دست دادن طبیعت تا سال 2030 ترسیم کند، ماموریتی که در مرکز چارچوب جهانی تنوع زیستی قرار دارد.

برای دهه‌‌ها، گفتمان‌‌ها و اقدامات مرتبط با پایداری شهری عمدتا بر کاهش تغییرات آب و هوایی از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای متمرکز بوده‌‌اند. اخیرا، سازگاری با تغییرات آب و هوایی به دلیل فراوانی فزاینده سیل، توفان، خشکسالی و موج گرما مطرح شده است، که وابستگی متقابل بین طبیعت و اقلیم و بین زیست کره و جو  را برجسته می‌کند. همین موضوع باعث شده تا در این گزارش، دستورالعمل‌‌ها بر سطح شهری متمرکز باشد.  مجمع جهانی اقتصاد در این گزارش به فرصت‌‌های مادی شهرها برای گام برداشتن و پذیرفتن طبیعت به‌‌عنوان ستون اساسی رشد و گسترش خود می‌پردازد.

اذعان به اینکه شهرها به تنهایی نمی‌توانند این سفر تحول آفرین را طی کنند بسیار مهم است. بخش خصوصی، جامعه مدنی و موسسات مالی بین‌المللی تشویق می‌‌شوند تا همکاری با دولت‌‌های محلی را تقویت کنند و با ارائه راه‌‌حل‌‌های نوآورانه، تخصص و بودجه به عنوان کاتالیزور عمل کنند. تنها در این صورت است که می‌توان فرصت‌‌های روشنی برای احیای طبیعت در بافت شهری به دست  آورد. با شبکه‌‌ای قوی از ذی‌نفعان هدف محور، شهرها می‌توانند به قطب‌‌های مراقبت از طبیعت تبدیل شوند. شهرهای آینده، مکان‌‌هایی هستند که شهر، انسان‌‌ها و طبیعت با هم رشد کرده و رشد فراگیر و رفاه مشترک را تقویت می‌کنند.

چتر سبز در شهرها پهن می‌شود

بر اساس مطالعات صورت گرفته، طبیعت به مردم و سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی مانند شهرها خدماتی ارائه می‌دهد که به طور سنتی به عنوان خدمات اکوسیستم شناخته می‌‌شوند و شامل تنظیم دما، کیفیت هوا، کیفیت آب و انعطاف‌پذیری در برابر رویدادهای شدید آب و هوایی است.  در حالی که کمک‌‌های طبیعت به مردم را می‌توان از نظر اقتصادی ارزیابی کرد، این موارد در شاخص‌‌های اقتصادی، سیستم‌های قیمت‌گذاری و مدل‌‌های نظارتی امروزی به اندازه کافی در نظر گرفته نمی‌‌شوند. هر گونه تاثیر منفی از فعالیت‌‌های انسانی بر این مشارکت‌‌ها می‌تواند خسارات مخربی را برای سیستم‌های اجتماعی-اقتصادی ایجاد کند که یک دهه پیش، از 10‌درصد تولید ناخالص داخلی جهانی فراتر رفت. بدون در نظر گرفتن اثرات زیست‌‌محیطی و اثرات خارجی فعالیت‌‌های اقتصادی، طبیعت همچنان از سود مادی کوتاه‌‌مدت آسیب می‌‌بیند و یک حلقه بازخورد منفی ایجاد می‌کند که بر رفاه و انعطاف‌‌پذیری تاثیر می‌‌گذارد.

به همین منظور شهرها باید ایجاد و اجرای طرحی برای مقابله فعالانه با تهدید علیه طبیعت و دستیابی به وظایف اصلی خود برای بهبود رفاه شهروندان، حفظ ثبات مالی و تضمین رفاه و انعطاف‌‌پذیری را در اولویت قرار دهند. به عنوان نمونه، ونکوور قصد دارد تا سال 2030 به کاهش 33 درصدی مصرف سرانه آب برسد، نیویورک تا سال 2030 پیاده‌‌روی شهروندان در پارک‌‌ها را به 85‌درصد افزایش دهد، لندن 40 کیلومتر از رودخانه‌‌ها و نهرها را بازسازی کند، پاریس تا سال 2030 تشخیص تنوع زیستی را برای 100‌درصد مساحت این شهر انجام دهد، ریودوژانیرو تا سال 2050 به 40‌درصد پوشش جنگلی ایالت ریودوژانیرو برسد. فری تاون (پایتخت سیرالئون) 5 میلیون درخت تا سال 2030 بکارد، کپنهاگ تا سال 2025 می‌‌خواهد 20درصد از کل منطقه پوشیده از درختان باشد . کاهش 15درصدی زباله در دبی، تولید 30درصد نیازهای غذایی در سنگاپور به صورت محلی و پایدار، افزایش 100درصدی ظرفیت تامین آب جایگزین تا سال 2030 در دوربان (آفریقای جنوبی) و افزایش 40درصدی پوشش سایبان در ملبورن اقداماتی است که این شهرها از میان 500 شهر جهان در راستای همگامی شهرها با طبیعت انجام داده‌‌اند.

با وجود اینکه، ساختار بنیادی یک شهر و جذابیت آن برای ساکنان و سرمایه‌گذاران به دسترسی قابل اعتماد و اقتصادی به طبیعت و کمک‌‌های ناشی از آن متکی است،اثرات فوری بر طبیعت می‌تواند منجر به پیامدهای کوتاه‌‌مدت، میان‌‌مدت و بلندمدت برای حیات و سازگاری اکوسیستم‌های اجتماعی شود. در اصل، تاثیرات امروزی بر طبیعت می‌تواند وابستگی‌‌ها و خطرات پیش روی شهرها در آینده را شکل دهد. شهر و طبیعت بر اساس چهار موضوع وابستگی، تاثیرات، خطرات و فرصت‌‌ها به یکدیگر متصل می‌‌شوند.

وابستگی‌‌ها، پیوندهای متقابل بین شهرها و ارزش‌‌های طبیعت هستند که شهرها بر آن تکیه می‌کنند. بر اساس کمک‌‌های بسیاری که توسط طبیعت ارائه شده است، وابستگی متقابل قابل‌توجهی بین اقتصاد شهری و طبیعت وجود دارد. تخمین زده می‌شود که 44‌درصد از تولید ناخالص داخلی تولید شده توسط شهرها در سراسر جهان در معرض اختلالات بالقوه به‌‌دلیل از دست دادن طبیعت است. تاثیرات، به تغییراتی در وضعیت طبیعت اشاره دارد که به شهر یا عملیات آن کمک می‌کند یا توسط آن ایجاد می‌شود، مثبت یا منفی، که بر کیفیت یا کمیت تاثیر می‌‌گذارد، همچون تاثیر بر مقدار آب موجود یا بر کیفیت آب. تاثیرات ممکن است بر ظرفیت طبیعت برای ارائه خدمات تاثیر بگذارد که به نوبه خود بر ثبات شهر با توجه به وابستگی آن به طبیعت تاثیر می‌‌گذارد.

خطرات مرتبط با طبیعت، تهدیدهای بالقوه‌‌ای هستند که شهرها با آن مواجه هستند که از وابستگی‌‌ها و تاثیرات آنها بر طبیعت ناشی می‌شود. اینها را می‌توان خطرات «فیزیکی» (همچون رویدادهای شدید آب و هوایی که بر زندگی‌‌ها تاثیر می‌‌گذارد)، «سیستمیک» (مانند از دست دادن عملکرد کشاورزی در مقیاس بزرگ، ایجاد ناامنی غذایی) یا خطرات «انتقالی» (مانند مقررات جدید در حال ظهور، ریسک سیاستگذاری، ریسک بازار، خطر فناوری) طبقه‌‌بندی کرد.  درک وابستگی‌‌ها و اثرات طبیعت می‌تواند اطلاعاتی را نه تنها در مورد خطرات مرتبط با طبیعت، بلکه در مورد فرصت‌‌ها نیز ارائه دهد.

فرصت‌‌ها فعالیت‌‌هایی هستند که وضعیت طبیعت را بهبود می‌‌بخشند و وابستگی‌‌ها، تاثیرات و در نتیجه خطرات طبیعت را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. این فعالیت‌‌ها به طور همزمان نتایج مثبت اجتماعی-اقتصادی ایجاد می‌کنند. اقدامات شهرها بر طبیعت بر جو، زمین، آب شیرین و اقیانوس تاثیر مستقیم گذاشته است. بر اساس داده‌‌های موجود، ۴۱‌درصد از شهرهای جهان دارای آلودگی بیش از ۷ برابر سقف توصیه شده از طرف سازمان بهداشت جهانی هستند. گسترش شهری منجر به از بین رفتن بیش از 80‌درصد زیستگاه طبیعی در مناطق محلی شده است. در دهلی نو، افزایش 17‌درصد منطقه ساخته شده طی یک دوره 10 ساله منجر به کاهش کل 53 درصدی مساحت آب‌‌ها شد و نیمی از آلودگی فاضلاب ساحلی جهان تنها از 25 محیط انسانی سرچشمه می‌گیرد.

چند سازمان برجسته طی چند سال گذشته مفهوم طبیعت را مثبت ارزیابی می‌کنند. در مرکز این ایده، جامعه را به عبور از گذشته تشویق می‌کند تا صرفا باعث به حداقل رساندن آسیب به طبیعت برای اطمینان از بهبود مستمر آن شود. اما برای اینکه واقعا موثر باشد، این امر مستلزم تعیین دقیق سطح هدفگذاری کلان است که این هدفگذاری باید در حمایت از توقف و معکوس کردن از دست دادن تنوع زیستی تا سال 2030 و پس از آن باشد.  اگرچه اجماع فزاینده‌‌ای در موردنیاز فوری به تطبیق تاثیر توسعه شهری بر از دست دادن تنوع زیستی وجود دارد، هنوز هیچ راهنمایی استانداردی برای شهرها وجود ندارد تا پیشرفت را در مسیر ترمیمی خود به سمت طبیعت دنبال کنند. پیشرفت در تعیین اهداف تنوع زیستی به طور قابل‌توجهی کندتر از پیشرفت در تعریف روش‌‌شناسی و تعیین اهداف اقلیمی مبتنی بر علم برای شرکت‌ها و دولت‌‌های محلی بوده است.

راهنمای شهری همگام با طبیعت

برای هدایت موفقیت‌آمیز یک‌گذار مثبت به طبیعت، شهرها به یک استراتژی طبیعی سالم نیاز دارند که زیربنای یک محیط توانمند و تامین مالی قوی باشد.  اقدامی که به نفع طبیعت باشد اغلب تا زمانی که خطرات به وضوح تحقق یابد به تعویق می‌‌افتد به‌‌ویژه، خطرات آب و هوایی مانند رویدادهای شدید آب و هوایی که بر زیرساخت‌‌ها یا جمعیت شهر تاثیر می‌‌گذارد به نحوی که می‌توان از آن جلوگیری کرد. فوریت پرداختن به مخاطرات مربوط به آب و هوا و طبیعت به طور فزاینده‌‌ای با هزینه‌‌های بالاتری که شهرها متحمل می‌شوند در صورت عدم‌اقدام تعیین می‌شود. در این زمینه، دولت‌‌های محلی به چالش کشیده می‌‌شوند تا تمرکز خود را فراتر از تاثیرات فوری آب و هوا بر شهرها گسترش دهند و دستور کار گسترده‌‌تری را با هدف احیای طبیعت و اجازه دادن به آن در محیطی با کربن کم و طبیعت مثبت بپذیرند.

شهرهایی که به دنبال رسیدگی به از دست دادن تنوع زیستی و آغاز انتقال مثبت به طبیعت خود هستند، باید سه مرحله کلیدی یعنی «تعهد به طبیعت»، «توسعه استراتژی طبیعت» و «اجرای اقدامات طبیعت و گزارش پیشرفت» را بررسی کنند.  گام اول مستلزم تعهد مدیریت شهر برای گنجاندن طبیعت در برنامه توسعه شهری خود است. این مرحله برای اطمینان از همسویی در میان ادارات شهر و ایجاد مسیرهای روشن در موارد اولویت‌‌های استراتژیک رقابتی اساسی است. این اهداف نباید از دستورات بالا به پایین ناشی شوند، بلکه باید توسط هر شهر، با در نظر گرفتن بافت محلی آن، با توجه به تنوع گسترده چارچوب‌‌های طبیعی، معیارها و شاخص‌‌ها، عدم‌توافق در مورد تعریف مرزهای شهر تعیین شوند. در حالی که توجه فزاینده‌‌ای به نیاز به اقدامات دقیق‌‌تر آب و هوا و طبیعت وجود دارد و شهرها شروع به درک تاثیرات از دست دادن تنوع زیستی بر انعطاف‌‌پذیری و پایداری خود کرده‌‌اند، گستردگی و هدف‌گذاری تعهدات شهرها به‌‌طور گسترده‌‌ای متفاوت است.

گام اساسی بعدی در انتقال مثبت به طبیعت شهر، تبدیل تعهدات به اقدام ملموس از طریق توسعه استراتژی طبیعت شهر است. چشم‌‌انداز نظارت بر طبیعت یک شهر باید مستقیما از استراتژی گسترده‌‌تر طبیعت کشور و همچنین استراتژی‌‌های بخش فردی جدا شود. علاوه بر این، استراتژی طبیعت باید مکمل استراتژی آب و هوا با در نظر گرفتن هم افزایی بین هر دو موضوع و پتانسیل اقدامات تقویت‌کننده متقابل باشد. در ابتدایی‌‌ترین سطح، استراتژی طبیعت یک شهر باید طرحی واضح از چشم‌‌انداز شهر برای مراقبت از طبیعت ، اهداف روشن مربوط به طبیعت و فهرستی از اقدامات برنامه‌‌ریزی شده داشته باشد که از طریق ارزیابی خود از وابستگی‌‌های کلیدی شهر به طبیعت، تاثیرات بر طبیعت ناشی از عملیات شهر، و خطرات و فرصت‌‌ها آگاه شود.

آخرین مرحله در انتقال مثبت به طبیعت، یک نقشه راه اجرایی برای اقدامات با نتایج مثبت برای طبیعت، از جمله یک چارچوب نظارت بر تاثیر و افشا تعریف می‌کند. با پیروی از این سه مرحله، شهرها می‌توانند کمک‌‌های مادی به توقف و معکوس کردن از دست دادن تنوع زیستی جهانی داشته باشند و در عین حال به چالش‌‌های توسعه حیاتی رسیدگی کنند و در نهایت شهرهای انعطاف‌‌پذیر، عادلانه‌‌تر و مرفه‌‌تر تولید کنند. یکی از بهترین نمونه‌های محیط مثبت طبیعت در شهرها را باید در شهر دوربان، دومین شهر مهم و اقتصادی آفریقای جنوبی، مشاهده کرد. شهروندان دوربان نگهبانان مفتخر تنوع زیستی قابل‌توجه شهر هستند که در یکی از 35 کانون جهانی تنوع زیستی قرار دارد. شبکه فضاهای باز سبز دوربان، متشکل از ذخایر طبیعی و سایر فضاهای باز عمومی و خصوصی غنی از تنوع زیستی، به دلیل درک اهمیت آن برای سلامت و رفاه خود، به طور فعال توسط مردم دوربان حفظ می‎شود. دگرگونی کنترل نشده مناطق طبیعی از طریق فرآیندهای ارزیابی اثرات با منابع مناسب، برنامه‌‌ریزی فضایی قوی، شهروندان آگاه و اجرا و نظارت موثر جلوگیری می‌شود.

عوارض «سبز» بر ساخت‌وساز

به دنبال فرآیند خودارزیابی، مدیران شهری به راهنمایی در خصوص اقدامات مشخص برای رسیدگی به چالش‌‌ها و بهبود محیط توانمند نیاز خواهند داشت. در حالی که اقدامات اولویت‌‌بندی شده باید متناسب با بافت محلی هر شهر باشد، ایجاد یک محیط توانمند قوی که ریسک را کاهش می‌دهد و پتانسیل سرمایه‌گذاری خصوصی را به حداکثر می‌‌رساند، گامی اساسی در جهت تسهیل توسعه شهری با طبیعت مثبت و تقویت مشارکت بخش خصوصی در طرح‌‌های مرتبط با طبیعت در سطح شهر است. اقدامات شهرها را می‌توان به سمت شش عامل اساسی حکمرانی، سیاست و مقررات، تامین مالی، داده‌‌ها و تجزیه و تحلیل، مشارکت ذی‌نفعان و قابلیت‌‌ها سوق داد. در ادامه شهرها و کشورهایی که این 6 اقدام را در سیاست‌‌های شهری خود به کار گرفتند مورد بررسی قرار گرفته‌‌اند. ونکوور و سیدنی هر دو در تعهدات پایداری خود پیشرو هستند.

هر دو برنامه‌‌های بلندپروازانه‌‌ای را توسعه داده‌‌اند اما مدل‌‌های عملیاتی متفاوتی برای ارائه دارند. ونکوور بخش برنامه‌‌ریزی، طراحی شهری و پایداری خود را مامور اجرای برنامه اقدام سبزترین شهر، هماهنگی با سایر بخش‌‌های مرتبط مانند خدمات مهندسی، توسعه، املاک، محیط‌زیست و مدیریت تسهیلات در صورت نیاز کرد. از سوی دیگر، سیدنی بخش اختصاصی پایداری ندارد. در عوض، همه واحدها مسوول رهبری پروژه‌‌های خود در راستای چشم‌‌انداز کلی شهر برای تبدیل سیدنی پایدار بین 2030-2050 هستند که ملاحظات پایداری را به طور کامل یکپارچه می‌کند. اما با وجود مدل‌‌های ساختاری متفاوت، اصول حاکمیت مشترکی همچون مشارکت شبکه‌‌های طبیعت و اقلیم شهرها، دستور روشن از سوی مدیران شهری برای اولویت دادن پایداری در تمام عملیات‌‌های شهری و… را دنبال می‌کنند. از سال 2024، بریتانیا از توسعه‌‌دهندگان املاک می‌‌خواهد تا 10‌درصد سود خالص خود را برای تنوع زیستی با استفاده از معیارهای قانونی تنوع زیستی هنگام ساخت مسکن جدید یا توسعه‌‌های صنعتی یا تجاری ارائه کنند.

این سیاست توسط بیش از 300 مقام برنامه‌‌ریزی محلی در کشور اعمال و نظارت خواهد شد. برنامه‌‌ریزان محلی باید بر روی شش موضوع بررسی، ارتباطات، منابع و مهارت‌ها، رویکرد استراتژیک، مدیریت توسعه و نظارت، اجرا و گزارش عمل کنند. برای حمایت از آنها در این وظیفه جدید، دولت ملی 15میلیون پوند تخصیص داده است و همچنین منابعی مانند چک لیست آمادگی، رهنمودهایی برای اقدامات کلیدی، برنامه‌‌های ظرفیت‌‌سازی و رویدادها را فراهم خواهد کرد.  در سال 2018، شورای اوکلند چارچوب مالی پایدار خود را به عنوان بخشی از تعهد شهر برای انطباق با اثرات تغییرات آب و هوا و دستیابی به انتشار کربن صفر تا سال 2050 ایجاد کرد. چارچوب مالی پایدار با هدف افزایش سرمایه برای پروژه‌‌های پایدار از طریق صدور اوراق قرضه سبز و وام‌‌های سبز و اوراق قرضه و وام‌‌های مرتبط با پایداری صورت گرفت. تنها از طریق اوراق قرضه سبز، شورا از سال 2018 در مجموع 2.3 میلیارد دلار نیوزیلند جمع‌‌آوری کرد که برای تامین مالی دارایی‌‌هایی مانند بازسازی جزیره پوکتوتو، پیوند راه‌آهن مرکزی و زیرساخت‌‌های آب و فاضلاب استفاده شده است.