بررسی افزایش سن بازنشستگی
طرح موضوع «افزایش سن بازنشستگی» در لایحه بودجه سال 1403 با واکنش‌های متعدد اغلب منفی، روبه‌رو شد. مطابق با اجزای …
آرمان امروز : طرح موضوع «افزایش سن بازنشستگی» در لایحه بودجه سال 1403 با واکنش‌های متعدد اغلب منفی، روبه‌رو شد. مطابق با اجزای «2 تا 5» این مصوبه، به سن و سنوات الزامی بیمه‌پردازی تمامی بیمه‌پردازان جهت احراز شرایط بازنشستگی، بسته به میزان سنوات پرداخت حق بیمه فرد تا زمان تصویب قانون، مقادیری افزوده می‌شود؛ به شرطی که سن بیمه‌پرداز در زمان بازنشستگی برای مردان از ۶۲ سال و برای زنان از ۵۵ سال بیشتر نباشد. همچنین حداکثر سنوات الزامی بیمه‌پردازی برای بازنشستگی برای مردان ۳۵ سال و برای زنان ۳۰ سال درنظر گرفته شده است. بااینحال مطابق با تبصره «۶» این مصوبه، افراد همچنان می‌توانند بدون رعایت سنوات تعیین شده در این مصوبه تقاضای بازنشستگی دهند، ولی نکته مهم، کاهش نسبی مستمری ایشان به نسبت افرادی است که تا موعد تعیین شده در قانون به بیمه‌پردازی ادامه می‌دهند.
بررسی یک گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می‌دهد روند قانون‌گذاری در کشور ما، از ابتدای پایه‌گذاری قوانین بازنشستگی تا به امروز در جهت کاهش سن و سابقه خدمت مورد نیاز برای بازنشستگی بوده است. توضیح آنکه در سال ۱۳۳۱، بیمه‌پردازان فقط با رسیدن به سن قانونی ۶۵ سال برای مردان و ۶۰ سال برای زنان می‌توانستند درخواست بازنشستگی دهند؛ اما در سال ۱۳۳۴ با اضافه شدن شرط ۳۰ سال سابقه، در عمل سن مؤثر بازنشستگی کاهش پیدا کرد. همچنین برای مشاغل سخت و خطرناک، ۵ سال از سن لازم برای بازنشستگی زنان کم شد. در سال ۱۳۳۹، با حفظ شرط سابقه، ۵ سال از سن بازنشستگی عادی کم شد و برای بازنشستگی سخت و زیان‌آور، سابقه ۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب افزوده شد.
با تصویب قانون تامین اجتماعی در سال ۱۳۵۴، شرط ۳۰ سال سابقه در مشاغل عادی حذف شد، اما در سال ۱۳۷۱ و با اصلاح ماده (۷۶)، مقرر شد تا مردان در صورت دارا بودن ۳۰ سال سابقه، در سن ۵۰ سالگی و زنان در سن ۴۵ سالگی بتوانند تقاضای بازنشستگی کنند. این اقدام در کاهش سن مؤثر بازنشستگی بسیار اثرگذار بوده است، اما روند کاهش سن مؤثر به همین جا ختم نشد و با تصویب قانون «تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ۱۰ سال و کمتر حق‌بیمه پرداخت کرده‌اند» در سال ۱۳۹۲، مقرر شد افراد بتوانند با حداقل ۱۰ سال بیمه‌پردازی متناسب با سنوات بیمه‌پردازی، مستمری دریافت کنند. علاوه‌براین افرادی که کمتر از ۱۰ سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند نیز می‌توانند با پرداخت مابه‌التفاوت حق‌بیمه اعم از حق کارگر و کارفرما تا ۱۰ سال به نرخ سال جاری، از امتیاز بازنشستگی این حکم برخوردار شوند.
همچنین مطابق با تبصره «۱» این قانون سازمان تأمین اجتماعی مکلف شد به فرزندان و همسران بیمه‌شده متوفی که زیر ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، نسبت به سنوات، مستمری پرداخت نماید. در رابطه با مشاغل سخت و زیان‌آور نیز مطابق با اصلاحیه قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور در سال ۱۳۸۰، با حذف سن قانونی موجبات افزایش تعداد بازنشستگان پیش از موعد فراهم شد. صندوق بازنشستگی کشوری و قوانین بازنشستگی مربوط به آن نیز روندی مشابه را طی کرده است.
