دلایل تفاوت آمار رشد اقتصادی

روایت دوم از رشد اقتصادی ایران در نیمسال اول 1402، بسیار متفاوت‌ از روایت اول است. بر اساس روایت اول از سوی مرکز آمار ایران …
روایت دوم از رشد اقتصادی ایران در نیمسال اول 1402، بسیار متفاوت‌ از روایت اول است. بر اساس روایت اول از سوی مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی در نیمسال نخست سال جاری ۷.۵ درصد بوده، حال آنکه بر اساس روایت دوم از سوی بانک مرکزی، این رقم ۴.۷ درصد ثبت شده است.

گفتنی است، مهمترین عامل ایجاد اختلاف در نتایج رشد اقتصادی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران و بانک مرکزی را می‌توان در ۳ دسته کلی منابع اطلاعاتی، عدم انطباق طبقه بندی ها، بکارگیری روش های محاسباتی متفاوت اشاره کرد، که به صورت اختصار به تشریح این عوامل می پردازیم.

مرکز آمار ایران هر ساله بودجه قابل توجهی را برای اجرای طرح های ویژه حساب‌های ملی چه در مقاطع فصلی و چه سالیانه (سالانه حدود ۶۰ طرح آمارگیری ویژه حساب‌های ملی و قیمت در مرکز آمار ایران اجرا می‌شود) و همچنین اقدامات گسترده در خصوص جمع آوری آمارهای ثبتی با کیفیت از سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی صرف می‌کند. آمارگیری‌های نمونه‌ای مرکز بر اساس طرح فنی، طراحی و اجرا می‌شود. لذا انتخاب نمونه در آن‌ها به شیوه‌های علمی صورت می‌گیرد.

اطلاعات مورد استفاده در تهیه حساب‌های ملی در مرکز آمار ایران دارای پوشش کامل موضوعی و جغرافیایی است. به عنوان مثال طرح‌های آمارگیری کارگاه‌های صنعتی (سالانه با مراجعه به حدود ۲۷ هزار کارگاه) و معادن در حال بهره برداری کشور تقریباً به صورت تمام شماری اجرا می‌شود و یا طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار که هم پوشش شهری و هم روستایی دارد.

لازم به ذکر است حتی بافرض اینکه دو سازمان روش‌های مشابه در برآورد ارزش افزوده بکار برده باشند، باز هم در سطح ارقام جاری، وجود اختلاف اجتناب ناپذیر خواهد بود.

مرکز آمار علاوه بر ترجمه و تدوین طبقه‌بندی‌های استاندارد بین‌المللی، پایبند به رعایت این استانداردها نیز می‌باشد. یکی از این استانداردها که مقایسه‌پذیری بین المللی آمار مربوطه را امکان‌پذیر می‌نماید، طبقه‌بندی بین‌المللی استاندارد رشته فعالیت‌های اقتصادی (ISIC) است. به عنوان مثال در این طبقه‌بندی استخراج نفت خام و گاز طبیعی با کد ۰۶ در بخش B (استخراج معدن)؛ تولید کک و فرآورده ‌های حاصل از پالایش نفت با کد ۱۹ در بخش C (تولید صنعتی یا ساخت) و تولید گاز، توزیع سوخت‌ های گازی از طریق شاه لوله با کد ۳۵۲۰ در بخش D (تأمین برق، گاز، بخار و تهویه هوا) قرار می‌ گیرند.

براساس گزارش‌ های منتشر شده بانک مرکزی ملاحظه می ‌شود حوزه مربوط به گروه نفت بانک مرکزی شامل استخراج نفت خام و گاز طبیعی، تولید میعانات و مایعات گازی، فرآورده‌ های پالایشگاهی و تولید و صادرات گاز طبیعی است. درحالی‌ که گروه نفت در محاسبات مرکز آمار ایران تنها شامل استخراج نفت خام و گازطبیعی است و برطبق استانداردهای اشاره شده میعانات گازی محصول پالایشگاه‌های گاز بوده و در زیر گروه توزیع گاز طبیعی قرار می‌گیرد، تولید و صادرات گاز نیز به زیر گروه گاز طبیعی تعلق دارد. همچنین فرآورده‌های پالایشگاهی نیز در گروه نفت قرار نداشته و متعلق به زیرگروه صنعت می‌باشند./ آرمان امروز