مسیر ممتد گرانی
با گذشت دو سال از روی کار آمدن ابراهیم رییسی در مسند ریاست‌‌جمهوری ایران و طرح موسوم به جراحی اقتصادی دولت سیزدهم، وضعیت معیشت مردم به مرز بحرانی رسیده است. دولت ابراهیم رییسی با وعده‌های عمدتا اقتصادی و معیشتی بر سر کار آمد، اما امروز با شکاف طبقاتی وحشتناکی در جامعه مواجه هستیم، به‌طوری که هر روز سفره مردم کوچک‌تر می‌شود و امنیت غذایی از یک سو و سلامت مردم به دلیل ناتوانی مسوولان در تامین نیازهای حداقلی در معرض خطر قرار گرفته است. حالا ۲۴ ماه از وعده‌های انتخابات ۱۴۰۰ و وعده‌هایی که بعد از آن داده شد، می‌گذرد. سرنوشت این وعده‌ها به جایی نرسیده به‌جز اینکه مردم همچنان گرفتار بی‌پولی و فقر چشمگیری هستند.
طی روزهای اخیر معاون وزیر صمت در حالی از جایگزینی تغذیه مناسب با دارو سخن گفت که گویی اشرافی بر شرایط روز بازار و هزینه‌های سنگین خانوار ندارد. او از بالا بردن کیفیت مواد غذایی صحبت کرد تا مردم به این صورت بتوانند بدون مصرف دارو و هزینه‌های سرسام‌آور آن یک زندگی سالم داشته باشند، اما آقای مهدی برادران انگار از تورم مواد غذایی و کوچک شدن سفره مردم بی‌خبر است، همین بی‌خبری است که باعث شده قیمت‌ها بدون هیچ نظارت و توجهی افزایش یابند و سفره مردم نیز هر روز دریغ از گذشته، کوچک و کوچک‌تر شود. با نگاهی به وضعیت وخیم معیشت مردم طی دو سال از روی کار آمدن دولت سیزدهم و با مقایسه قیمت‌ها در بازه زمانی ۱۴۰۲-۱۴۰۰ حقایق تلخی بر مردم و کارشناسان اقتصادی عیان می‌شود که راه گریزی از آن نیست؛ همچنان صف‌های مرغ منجمد طولانی است و گوشت قرمز مهمان سفره‌های از ما بهتران! از قیمت کنسرو نگوییم بهتر است و طعم برنج ایرانی را نیز باید به دست فراموشی سپرد. کام مردم با شکر گران تلخ است و حبوبات هر روز مرزهای گرانی را رد می‌کند، لبنیات هم از سبد خانوار در حال حذف شدن است، تخم‌مرغ و نان می‌ماند و یک هزینه ۲۰ هزار تومانی ناقابل برای یک وعده غذای یک‌نفره. حال بهتر است از آقای معاون وزیر سوال کنیم کدام سلامت منظور شماست؟! از کدام سلامت حرف می‌زنید؟ در جایی که با سقوط قشر متوسط به چاه فقر دیگر حتی تهیه نان هم کار دشواری است، حرف از هزینه دارو زدن به طنزی تلخ می‌ماند. کاش چاره‌ای اساسی در این باره اندیشیده می‌شد نه اینکه صحبت از سلامت و امنیت غذایی مردم تنها در همایش‌ها بهانه‌ای باشد برای خودنمایی و دغدغه‌مند نشان دادن مسوولان!
این در حالی است که فائو در گزارش جدید خود از چشم‌انداز غذایی جهان می‌گوید، تولید شیر و محصولات لبنی ایران در سال گذشته میلادی ۲۶۸ هزار تن کاهش یافته و به ۸/۷ میلیون تن رسیده است، این در حالی است که واردات لبنیات کشور نیز ۳۳ هزار تن کاهش یافته است.
افزایش ۱۱ درصدی فقر در ایران
اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرد که نرخ فقر طی یک دهه از ۱۹ درصد به ۳۰ درصد افزایش یافته است. براساس این گزارش ۱۱ میلیون نفر به جمعیت فقرای ایران طی یک دهه اضافه شد. همچنین بررسی داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که مصرف میانگین گوشت قرمز در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۰، ۴۱ درصد و مصرف مرغ نیز در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل آن، ۵/۱۰ درصد کاهش داشت. از طرفی به گفته کارشناسان، سرانه مصرف مرغ تا پیش از حذف ارز دولتی کالاهای اساسی، حدود ۳۲ کیلوگرم به ازای هر نفر بود که پس از گذشت یک سال از اجرای این طرح، مقدار مذکور حدودا ۲۶ کیلوگرم شده است. در حالی که میانگین مصرف گوشت قرمز و مرغ کاهش داشته، مصرف تخم‌مرغ افزایش داشته است و می‌توان گفت احتمالا خانوارها برای تامین پروتئین مورد نیاز خود تخم‌مرغ را جایگزین گوشت قرمز و مرغ کرده‌اند.
روند صعودی تورم
تورم افسارگسیخته گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها هر ماه نسبت ماه قبل افزایش می‌یابد و تاثیر مستقیم بر سفره مردم دارد به‌طوری که تورم ثبت شده در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲، پس از اردیبهشت ۱۴۰۱ بالاترین رقم طی یک دهه اخیر را به خود اختصاص داد. در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۶/۵۴ درصد بوده است؛ یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین، ۶/۵۴ درصد بیشتر از اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. تورم نقطه به نقطه اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در مقایسه با ماه قبل، ۹/۰ واحد درصد کاهش یافته است. در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ تورم ماهانه خانوارهای کشور برابر ۸/۲ درصد بوده است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات»، ۶/۲ درصد و برای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، ۸/۲ درصد بوده است. در این ماه نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ۱/۴۹ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ۵/۱ واحد درصد افزایش یافته است. در دومین ماه سال ۱۴۰۲، بیشترین افزایش شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل در بخش کالایی به ترتیب مربوط به افزایش قیمت روغن خوراکی به میزان حدود ۲۰۳ درصد، گوشت قرمز و مرغ ۱۲۲ درصد، میوه و خشکبار ۷۹ درصد و خرید وسایل نقلیه ۷۶ درصد است.
در خردادماه ۱۴۰۱ عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور به ۱/۴۸۲ رسید که نسبت به ماه قبل ۲/۱۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل
(تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای کشور ۵/۵۲ درصد بود. نرخ تورم دوازده‌ماهه منتهی به خردادماه ۱۴۰۱ برای خانوارهای کشور به عدد ۴/۳۹ درصد رسید. در خردادماه ۱۴۰۱ عدد شاخص کل برای خانوارهای شهری نیز به ۲/۴۷۳ رسید که نسبت به ماه قبل ۵/۱۱ درصد افزایش نشان می‌دهد. نرخ تورم نقطه‌ای در خرداد ۱۴۰۰ به عدد ۶/۴۷ درصد رسید، یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین ۶/۴۷ درصد بیشتر از خرداد ۱۳۹۹ برای خرید یک مجموعه کالاها و خدمات یکسان هزینه کرده‌اند. نرخ تورم نقطه‌ای خرداد ۱۴۰۰ در مقایسه با ماه قبل ۷/۰ واحد درصد افزایش یافت. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ۲/۱ واحد درصدی به ۳/۶۲ درصد رسید.نرخ تورم ماهانه خرداد ۱۴۰۰ به ۵/۲ درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ۸/۱ واحد درصد افزایش داشته است. این در حالی است که تورم ماهانه برای گروه‌های عمده خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات ۲/۳ درصد بوده است. نرخ تورم سالانه خرداد ۱۴۰۰ برای خانوارهای کشور به ۰/۴۳ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل از آن، ۰/۲ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. برای درک بهتر افزایش قیمت اقلام خوراکی و کالاهای اساسی «جهانصنعت» به بررسی مقایسه‌ای ۵ قلم کالای خوراکی در بازه زمانی ۱۴۰۰، ۱۴۰۱و ۱۴۰۲ پرداخته است (بازه زمانی روی کار آمدن دولت سیزدهم). در ادامه گزارش تفاوت قیمت و درصد افزایش اقلام ضروری سبد خانوار از جمله گوشت قرمز، برنج ایرانی، مرغ ماشینی، تخم‌مرغ و شیر در این سه سال بررسی شده است.
افزایش ۲۸۴ درصدی گوشت گوسفندی از سال ۱۴۰۰
طبق اعلام مرکز آمار، متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور در خرداد ۱۴۰۰، در گروه گوشت قرمز، گوشت گاو یا گوساله با ۲/۲ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشتند، همچنین در این گروه گوشت گوسفند با ۱/۱ درصد بیشترین کاهش قیمت را نسبت به ماه قبل داشت. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۳۹۹ افزایش ۸/۳۶ درصدی داشته است، یعنی قیمت هر کیلو گوشت گوسفندی در این سال از ۹۸ هزار تومان به ۱۳۰ هزار تومان رسید.
این در حالی است که گوشت گوسفندی در خرداد ۱۴۰۱ با ۴/۷ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشت. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۴۰۰ افزایش ۹/۳۵ درصدی را تجربه کرد، به این معنا که از ۱۳۰ هزار تومان به ۱۸۰ هزار تومان در بازار رسید.
با توجه به اینکه متوسط قیمت کالاهای خوراکی از بهمن سال ۱۴۰۱ در مرکز آمار ثبت نمی‌شود، «جهانصنعت» برای برآورد متوسط قیمت کالاهای خوراکی و محاسبه درصد تغییر آن در خرداد ۱۴۰۲ با بررسی‌های میدانی در سطح شهر، برای نرخ گوشت گوسفند به ازای هر کیلو به رقمی معادل ۵۰۰ هزار تومان رسید که این رقم در مقایسه با خرداد ۱۴۰۱، افزایش ۱۷۷ درصدی را تجربه کرد. از طرفی با محاسبه درصد تغییر نرخ گوشت گوسفندی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ با افزایش ۲۸۴ درصدی در بازار مواجه می‌شویم.
افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت مرغ از ۱۴۰۰
طبق اعلام مرکز آمار، متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور در خرداد ۱۴۰۰، در گروه مرغ ماشینی ۴/۴ درصد افزایش قیمت داشته است. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۳۹۹ افزایش ۱۱۸ درصدی را تجربه کرد، به این معنا که قیمت هر کیلو مرغ ماشینی از ۱۳ هزار تومان در خرداد ۱۳۹۹ به ۲۷ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۰ رسید، این در حالی است که مرغ ماشینی در خرداد ۱۴۰۱معادل ۵/۳۲ درصد نسبت به ماه قبل افزایش داشته است. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۴۰۰ افزایش ۴/۶۸ درصدی را تجربه کرد، به این معنا که از ۲۷ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۰ به ۴۵ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسید.
با توجه به اینکه متوسط قیمت کالاهای خوراکی از بهمن سال ۱۴۰۱ در مرکز آمار ثبت نمی‌شود، «جهانصنعت» برای برآورد متوسط قیمت کالاهای خوراکی و محاسبه درصد تغییر آن در خرداد ۱۴۰۲ با بررسی‌های میدانی در سطح شهر، برای نرخ مرغ ماشینی به ازای هر کیلو به رقمی معادل ۹۰ هزار تومان رسید که این رقم در مقایسه با خرداد ۱۴۰۱، افزایش ۸۹ درصدی را تجربه کرد. از طرفی با محاسبه درصد تغییر نرخ مرغ ماشینی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ با افزایش ۱۰۰ درصدی در بازار مواجه می‌شویم.
افزایش ۲۵۱ درصدی برنج ایرانی از سال ۱۴۰۰
طبق اعلام مرکز آمار، متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور در خرداد ۱۴۰۰ در گروه برنج ایرانی ۰/۲ درصد افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل خود داشت. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۳۹۹ افزایش ۳/۴۲ درصدی داشت به این معنا که از کیلویی ۲۶ هزار تومان در خرداد ۱۳۹۹ به ۳۷ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۰ رسید، این در حالی است که برنج ایرانی در خرداد ۱۴۰۱ معادل ۸/۱۸ درصد نسبت به ماه قبل افزایش داشته است. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۴۰۰ افزایش ۲/۱۶۴ درصدی را تجربه کرد، به این معنا که از کیلویی ۳۷ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۰ به کیلویی ۹۷ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسید. با توجه به اینکه متوسط قیمت کالاهای خوراکی از بهمن سال ۱۴۰۱ در مرکز آمار ثبت نمی‌شود، «جهانصنعت» برای برآورد متوسط قیمت کالاهای خوراکی و محاسبه درصد تغییر آن در خرداد ۱۴۰۲ با بررسی‌های میدانی در سطح شهر، برای نرخ برنج ایرانی به ازای هر کیلو به رقمی معادل ۱۳۰ هزار تومان رسید که این رقم در مقایسه با خرداد ۱۴۰۱، افزایش ۳۴ درصدی را تجربه کرد. از طرفی با محاسبه درصد تغییر نرخ یک کیلو برنج ایرانی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ با افزایش ۲۵۱ درصدی در بازار مواجه می‌شویم.
افزایش ۱۳۷ درصدی تخم‌مرغ از سال ۱۴۰۰
طبق اعلام مرکز آمار، متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور در خرداد ۱۴۰۰ در گروه تخم‌مرغ ۱/۴ درصد نسبت به ماه قبل افزایش داشت. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۳۹۹ افزایش ۳/۷۷ درصدی را تجربه کرد، به این معنا که یک شانه ۳۰ عددی تخم‌مرغ از شانه‌ای ۱۰ هزار تومان در خرداد ۱۳۹۹ به شانه‌ای ۴۰ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسید، این در حالی است که تخم‌مرغ در خرداد ۱۴۰۱ معادل ۰/۳۳ درصد نسبت به ماه قبل افزایش داشته است. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۴۰۰ افزایش ۶/۱۰۶ درصدی را تجربه کرد، یعنی از شانه‌ای ۴۰ هزار تومان به شانه‌ای ۸۰ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسید.
با توجه به اینکه متوسط قیمت کالاهای خوراکی از بهمن سال ۱۴۰۱ در مرکز آمار ثبت نمی‌شود، «جهانصنعت» برای برآورد متوسط قیمت کالاهای خوراکی و محاسبه درصد تغییر آن در خرداد ۱۴۰۲ با بررسی‌های میدانی در سطح شهر، برای نرخ یک شانه ۳۰ عددی تخم‌مرغ به رقمی معادل ۹۵ هزار تومان رسید که این رقم در مقایسه با خرداد ۱۴۰۱، افزایش ۷/۱۸ درصدی را تجربه کرد. از طرفی با محاسبه درصد تغییر نرخ یک شانه تخم‌مرغ از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ با افزایش ۵/۱۳۷ درصدی در بازار مواجه می‌شویم.
افزایش ۱۷۲ درصدی شیر
از سال ۱۴۰۰
طبق اعلام مرکز آمار، متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور در خرداد ۱۴۰۰ در گروه شیر پاستوریزه ۴/۱ درصد نسبت به ماه قبل افزایش داشت. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۳۹۹ افزایش ۶/۸۲ درصدی را تجربه کرد، به این معنا که یک لیتر شیر از ۶ هزار تومان در خرداد ۱۳۹۹ به کیلویی ۱۱هزار و ۴۰۰ تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسید.
این در حالی است که یک لیتر شیر در خرداد ۱۴۰۱ معادل ۹/۴۹ درصد نسبت به ماه قبل افزایش داشته است. این رقم در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۴۰۰ افزایش ۰/۹۳ درصدی را تجربه کرد؛ یعنی از لیتری۱۱ هزار و ۴۰۰ تومان به کیلویی ۲۲ هزار تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسید.
با توجه به اینکه متوسط قیمت کالاهای خوراکی از بهمن سال ۱۴۰۱ در مرکز آمار ثبت نمی‌شود، «جهانصنعت» برای برآورد متوسط قیمت کالاهای خوراکی و محاسبه درصد تغییر آن در خرداد ۱۴۰۲ با بررسی‌های میدانی در سطح شهر، برای نرخ یک کیلو شیر به رقمی معادل ۳۰ هزار تومان رسید که این رقم در مقایسه با خرداد ۱۴۰۱، افزایش ۳/۳۶ درصدی را تجربه کرد. از طرفی با محاسبه درصد تغییر نرخ یک کیلو شیر از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ با افزایش ۷/۱۷۲ درصدی در بازار مواجه می‌شویم. در پایان باید تاکید کرد که یکی از وظایف دولت تثبیت قیمت‌ها و ایجاد تعادل در بازار عرضه‌و‌تقاضاست و مردم نیز در انتظار اقدامات دولتمردان و مسوولان هستند تا قیمت کالاهای ضروری و معیشتی مردم روند رو به کاهش بگیرد، اما با گذشت۲ سال از عمر دولت سیزدهم نه‌تنها خبری از کاهش قیمت‌ها و بهبود معیشت مردم نیست، بلکه مردم غرق در گرانی و فقر روزگار می‌گذرانند.
منبع: جهان صنعت
