گروسی: هیچ مذاکره ای بدون بازرسی آژانس در ایران انجام نمی شود
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به تداوم روند مذاکرات فنی با ایران ادعا کرد که یک گروه از بازرسان در ایران مستقر است و عملیات بازرسی به زودی آغاز می شود.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه ایران و آژانس به طور مستمر در حالی رایزنی هستند تا مشخص کنند چه سازوکارهایی باید طراحی و اجرا شود تا از سرگیری فعالیت‌های آژانس در ایران امکان‌پذیر شود، مدعی شد: اگر بخواهید از تکرار آنچه در ژوئن دیدیم جلوگیری کنید، باید این فعالیت‌ها ازسر گرفته شوند.
«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز سه‌شنبه و در گفت‌وگویی با شبکه آمریکایی در پاسخ به سوالی درباره گزارش‌های رسانه‌ای پیرامون احتمال نهایی‌شدن توافق میان ایران و آژانس گفت: وقتی حملات هوایی آغاز شد، روشن بود که ادامه بازرسی‌ها ممکن نیست. شرایط جنگی بود و ما کشور را ترک کردیم. از آن زمان تاکنون، به‌طور مستمر با ایران در حال گفت‌وگو هستیم تا شرایط بازگشت را فراهم کنیم. این کار آسان نیست، چون همان‌طور که می‌توانید تصور کنید، در ایران برخی حضور بازرسان بین‌المللی را به زیان امنیت ملی خود می‌دانند و برخی چنین دیدگاهی ندارند. بنابراین موضوع این است که چه ترتیباتی لازم است تا ما بتوانیم بازگردیم و وظایف خودمان را انجام دهیم.
رافائل گروسی در گفت‌وگو با شبکه بی‌بی‌سی تصریح کرد: «این نتیجه اولین دور تماس‌ها و گفت‌وگوها با ایران پس از حملات است. طبیعتاً آن حملات باعث وقفه شد؛ شما نمی‌توانید وقتی کشوری تحت حمله است بازرسی انجام دهید، بنابراین بازرسی‌ها متوقف شدند.»
وی افزود: «بعد ایران اقداماتی انجام داد، از جمله تصویب قانونی جدید که در آن روشن شد آیا همکاری با ما را ادامه خواهند داد یا خیر. ایران عضو معاهده NPT است. آنها تعهداتی دارند، تعهدات داوطلبانه اما در عین حال الزام‌آور، برای اینکه مانند هر کشور دیگری در جهان تحت بازرسی قرار گیرند. هدف این بود که کارهایی که به‌طور طبیعی باید انجام شود دوباره از سر گرفته شود. اما حملات در بسیاری جهات نقطه عطفی بودند و نگرانی‌هایی وجود داشت درباره اینکه چگونه می‌توانیم این روند را دوباره آغاز کنیم.»
مدیرکل آژانس توضیح داد: «بنابراین گفت‌وگوهای متعددی انجام شده، بیشتر فنی، درباره اینکه چطور باید جلو برویم و کجاها باید برویم. باید بگویم هنوز این روند توافق بر سر جزئیات و گام‌های عملی کاملاً تمام نشده است. اما یک تیم هم‌اکنون آنجاست و به‌زودی بازرسی‌ها را آغاز خواهد کرد.»
او با بیان اینکه مکان‌های مورد بازرسی علنی نمی‌شوند، خاطرنشان کرد: «همان‌طور که می‌دانید، بازرسی‌ها و مکان‌هایی که مورد بازرسی قرار می‌گیرند موضوع عمومی نیست، چون این مسئله‌ای است میان کشور مورد بازرسی و بازرسان. اما آنچه می‌توانم بگویم این است که وقتی کار را از سر بگیریم، بازرسی‌ها طبق استانداردهای معمولی که برای هر کشور دیگری اعمال می‌شود، انجام خواهد شد.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از این منبع آگاه گزارش داد: بازرسی‌ها فعلا فقط مربوط به تاسیساتی(هسته‌ای) خواهد بود که تحت تاثیر حملات آمریکا و اسرائیل قرار نگرفته‌اند.
گفت‌وگوهای مستمر با ایران درباره شیوه ازسرگیری فعالیت‌های آژانس در ایران
خبرگزاری ایسنا نیز دراینباره نوشت: گروسی در مصاحبه با شبکه فاکس‌نیوز بیان کرد: ایران عضو معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است و باید تحت بازرسی قرار گیرد. ما همواره این موضوع را با طرف ایرانی در میان گذاشته‌ایم. اکنون نخستین گروه بازرسان آژانس به ایران بازگشته‌اند و ما در آستانه آغاز دوباره کارمان هستیم. مسلما در ایران تاسیسات زیادی وجود دارد؛ برخی از آنها مورد حمله قرار گرفته‌اند و برخی نه. بنابراین اکنون در حال گفت‌وگو هستیم که چه سازوکارهایی باید طراحی و اجرا شود تا از سرگیری فعالیت‌ها امکان‌پذیر شود.
او در پاسخ به سوالی درباره دیدار با مقامات دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در سفر به واشنگتن گفت: در واشنگتن با مجموعه‌ای از مقامات دولت آمریکا، از جمله با «استیو ویتکاف» نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کردم. دیدار خوبی با او داشتم. از ابتدای دولت جدید با او در تماس بوده‌ام و درباره مسائل مختلف گفت‌وگو کرده‌ایم. او طبیعتا درگیر موضوعات متعددی است، اما برای ایالات متحده بسیار مهم است که این پرونده را به‌دقت دنبال کند و ارزیابی کند آیا امکان مذاکرات دوجانبه‌ای که پیش از این حملات انجام می‌شد، وجود دارد یا نه. من برداشت‌ها و مشاهدات خودم را در اختیارشان قرار دادم تا ببینیم چگونه می‌توان از این نقطه به بعد پیش رفت.
اروپا پیش از تصمیم‌گیری درباره بازگردانی تحریم‌های ایران منتظر همکاری تهران با آژانس است
مدیرکل آژانس در پاسخ به این سوال که «با توجه به این که دولت ترامپ در حال حاضر مذاکراتی با ایران ندارد و در عوض، اروپایی‌ها فعالانه در حال مذاکره با ایران هستند، واکنش واشنگتن به این موضوع چیست؟»، ادعا کرد: مقامات آمریکایی که من با آنها گفت‌وگو داشتم به‌شدت برای حفظ صلح تلاش می‌کنند و در هفته‌های اخیر هم شاهد موفقیت‌هایی بوده‌ایم؛ به این معنا که با وجود شرایط دشوار، امکان توافق و نزدیک کردن طرف‌ها در برخی موضوعات فراهم شده است. اما پرونده ایران موضوع ویژه‌ای است، زیرا اسرائیل هم در آن دخیل است و خود آمریکا نیز اقدام نظامی کرده است. همین مسئله روند ازسرگیری گفت‌وگوها را دشوارتر می‌سازد اما غیرممکن نیست. به هیچ وجه غیرممکن نیست».
در حالی که گروسی حملات به تاسیسات اتمی ایران را که تحت توافق پادمانی با آژانس قرار داشته، محکوم نکرده و در عمل به وظایف خود در حفاظت از آن کوتاهی کرد، در این گفت‌وگو مدعی شد: فقط باید برخی شرایط رعایت شود و مهم‌تر از همه این است که کار بازرسان ما از سر گرفته شود، چون بدون نظارت آژانس، هیچ مذاکره جدی‌ای نمی‌تواند شکل بگیرد، به‌ویژه اگر بخواهید از تکرار آنچه در ژوئن دیدیم جلوگیری کنید.
او درباره بحث فعالسازی «سازوکار ماشه» و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران گفت: همان‌طور که اشاره شد، این مسئله فقط به ایران مربوط نمی‌شود و بازیگران دیگری هم درگیر هستند. اروپایی‌ها به صورت جدی اکنون در حال بررسی گزینه فعالسازی دوباره تحریم‌ها هستند. این که آیا چنین تصمیمی بگیرند یا خیر، پرسشی است که باید خودشان به آن پاسخ دهند. اما برای درک شرایط باید توجه داشت که آنها پیش از تصمیم‌گیری می‌خواهند ببینند آیا ایران با آژانس همکاری می‌کند یا نه. این که آیا بازرسی‌ها برقرار می‌شود و روند بازگشت به شرایط عادی باز می‌گردد یا نه شده یا خیر.
روز گذشته هیات دیپلماتیک ایرانی با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس در ژنو گفت‌وگوهایی درباره فعالسازی «سازوکار ماشه» داشتند. پیشتر، سه کشور اروپایی شروطی را از جمله، ازسرگیری بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران، پاسخگویی درباره ذخایر عظیم اورانیوم غنی‌شده ایران و ازسرگیری دیپلماسی، از جمله با آمریکا را برای تمدید مهلت فعالسازی این سازوکار مطرح کرده بودند. موضوع نظارت آژانس در ایران بخش کلیدی این مذاکرات بوده است که جلسه قبلی آن در ژوئیه در استانبول برگزار شد.
مقامات ایران تاکید کرده‌اند اروپا به دلیل پایبند نبودن به تعهداتش در توافق هسته‌ای فاقد مبنای حقوقی و اخلاقی برای فعالسازی این سازوکار مقرر در این توافق علیه ایران است.
ایران اعلام کرده است پاسخ آن به بازگردانی تحریم‌ها «شدید» خواهد بود.
نشست روز سه‌شنبه میان نمایندگان ایران، انگلیس، فرانسه و آلمان در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه، به‌رغم تبادل دیدگاه‌ها درباره قطعنامه ۲۲۳۱، به توافق مشخصی منجر نشد و طرفین تصمیم گرفتند رایزنی‌ها را ادامه دهند.
در همین راستا، خبرگزاری آمریکایی «آسوشیتدپرس» به نقل از یک منبع دیپلماتیک گزارش کرد: «مذاکرات بدون دستیابی به نتیجه نهایی پایان یافت، اما تلاش‌ها برای یافتن راه‌حل تا پیش از پایان مهلت تعیین‌شده از سوی اروپایی‌ها ادامه خواهد داشت.»
سازوکار ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت گنجانده شده و به اعضای توافق اجازه می‌دهد در صورت ادعای «عدم پایبندی» یکی از طرف‌ها، تحریم‌های بین‌المللی علیه آن کشور را بازگردانند. این سازوکار طبق متن برجام، تنها در صورتی معتبر است که طرف‌های مقابل نیز به تعهدات خود پایبند باشند. به اذعان مقامات غربی و دیگر کشورهای عضو برجام، سه کشور اروپایی با عدم اجرای تعهدات اقتصادی و سکوت در برابر اقدامات آمریکا، صلاحیت استفاده از این سازوکار را از دست داده‌اند.
