قطعی روزانه برق در همه شهرها به جز تهران!

 قطعی برق در سال 1404 از همان فروردین ماه آغاز شد. مردمی که از قطعی‌های برق در زمستان سال گذشته نیز در امان نبودند، این بار باید در فصل بهار قطعی برق را تجربه می‌کردند.

قطعی‌های برق که به گفته توانیر ارتباط مستقیمی با دمای هوا داشت، در جنگ 12روزه میان ایران و اسرائیل محدود یا حتی در برخی نقاط متوقف شد. حال پس از اتمام جنگ 12روزه میان ایران و اسرائیل، به‌نظر می‌رسد که اوضاع به روال عادی بازگشته است. روال عادی که معنای آن در حوزه انرژی، بی‌برقی است.

مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر، روز یک‌شنبه 22 تیر 1404 در گفت‌وگو با صداوسیما گفت: در روز‌های اخیر مصرف به مقدار قبلی خود بازگشته است و کشور نیازمند مدیریت مصرف است. خاموشی‌های دو ساعته در بخش خانگی و عمومی اجتناب‌ناپذیر است، اما تلاش می‌شود آن را به حداقل رساند.

این خاموشی‌های اجتناب‌ناپذیر اول از همه گریبان‌گیر مناطق گرمسیر کشور شده است؛ مناطقی که به دلیل دمای بالای هوا نیازمند برق بیشتری هستند.

مناطق گرمسیر کشور کدام‌اند؟

ایران از نظر تعرفه برق به پنج اقلیم دسته‌بندی می‌شود که چهار اقلیم آن گرمسیر است. آن‌طور که از شواهد پیداست، در اکثر مناطق گرمسیر کشور قطعی برق به صورت روزانه اتفاق می‌افتد؛ موضوعی که با توجه به دمای بالای هوا در آن مناطق شرایط زندگی را بسیار سخت می‌کند.

وزارت نیرو مناطق گرمسیر را به چهار اقلیم دسته‌بندی کرده است که هرکدام از آنها با توجه به دمای هوا الگوی مصرف متفاوتی دارند.

هزینه مصرف برق برای مناطق عادی تا سقف ۳۰۰ کیلووات‌ساعت با نرخ تعرفه عادی و مصرف مازاد بر آن، با ضرایبی دیگر محاسبه می‌شود.

برای مناطق گرمسیر ۱، ۲، ۳ و ۴ مقدار مصرف الگو به‌ترتیب برابر با ۲۵۰۰، ۱۵۰۰، ۶۰۰ و ۴۵۰ کیلووات‌ساعت است و مصرف تا سقف مقادیر مذکور با تعرفه عادی محاسبه می‌شود.

با توجه به دمای بالای هوا در مناطق گرمسیر، الگوی مصرف آنها بالاتر از مناطق عادی است. شاید از این موضوع نتیجه گرفته شود که به دلیل نیاز بالای این مناطق به سیستم‌های سرمایشی در روزهای گرم سال، قطعی برق کمتری شامل حال آنها می‌شود، اما آن‌طور که از شواهد پیداست، عمده مناطق گرمسیر کشور به‌طور روزانه درگیر قطعی برق هستند.

نحوه قطعی برق در مناطق گرمسیر

شهر‌های جیرفت، کهنوج، قلعه گنج، ایرانشهر، زابل، کنارک، لار، داراب، جهرم، پاسارگاد، کاشان، اصفهان و… به صورت روزانه درگیر خاموشی هستند.

در جدول زیر روند خاموشی‌های شهرستان پاسارگاد استان فارس مشاهده می‌شود. با توجه به نحوه تقسیم‌بندی مناطق، به‌طور تقریبی هر مشترک با خاموشی‌های روزانه روبه‌رو می‌شود. نکته جالب توجه آن است که بسیاری از شهروندان استان فارس ازجمله شهرستان‌های پاسارگاد و داراب، نمی‌توانند از طریق سامانه برق من از خاموشی‌ها مطلع شوند؛ برخی از آنها از طریق کانال‌های محلی از روند قطعی روزانه برق خود خبردار می‌شوند و برخی دیگر با توجه به قطعی روزانه برق، می‌دانند که باید چه ساعتی از روز منتظر قطعی برق باشند.

شهرهای استان کرمان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. مردم جنوب استان کرمان که در تابستان با دمای بالای 40 درجه نیز مواجه می‌شوند، در اواسط تیرماه با قطعی‌های روزانه برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در جدول زیر روند قطعی برق شهرستان کهنوج مشاهده می‌شود.

این رویه در استان سیستان و بلوچستان نیز ادامه دارد. ایرانشهر، خاش، راسک، زابل و… درگیر قطعی روزانه برق هستند.

با فاصله گرفتن از جنوب و جنوب شرقی ایران، باید نگاهی به مرکز ایران انداخته شود. استان قم که از مناطق گرمسیر محسوب می‌شود، درگیر قطعی‌های برق هرروزه است.

در تصویر زیر تنها بخشی از برنامه خاموشی‌های استان که در سایت شرکت توزیع برق استان منتشر شده است، مشاهده می‌شود.

با وجود این که اوضاع برای مناطق گرمسیر کشور متفاوت است، اما خاموشی‌های روزانه تنها محدود به مناطق گرمسیر نیست. بسیاری از نقاط کشور درگیر خاموشی‌های روزانه هستند و این موضوع در تابستان فشار مضاعفی به مردم وارد می‌کند.

شهرستان ورامین یکی از شهرستان‌های استان تهران است که درگیر خاموشی‌های روزانه است. در ادامه روند ادامه‌دار خاموشی‌ها در این شهر مشاهده می‌شود.

علاوه بر شهرهای اطراف تهران، استان البرز نیز به‌طور روزانه درگیر خاموشی است. شرکت توزیع برق استان البرز قطعی‌های برق برنامه‌ریزی‌شده روزانه این استان را بارگذاری کرده است. آن‌طور که مشخص است، هر ناحیه مشخص‌شده به طور روزانه قطعی برق را تجربه می‌کند.

در این میان، روند قطعی برق شهر تهران کمی متفاوت به نظر می‌رسد. نواحی مختلف شهر تهران به‌طور عمده درگیر یک تا دو روز خاموشی در هفته هستند، اما استان البرز و دیگر شهرهای مجاور شهر تهران گاها با قطعی‌های هرروزه نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

در تصاویر زیر روند قطعی برق برخی نقاط شهر تهران مشاهده می‌شود.

تفویض اختیار به استانداران و برون‌سپاری مسئولیت کمبود برق

آن‌طور که از شواهد پیداست، قطعی روزانه برق گریبان‌گیر اکثر استان‌های ایران شده است. با این حال شهر تهران قطعی‌های روزانه برق را تجربه نمی‌کند و میزان قطعی برق در این شهر کمتر از دیگر مناطق است. به‌نظر می‌رسد که دلیل کمتر بودن میزان قطعی برق شهر تهران نسبت به دیگر شهرها دلایل امنیتی باشد؛ همان دلایلی که در فروردین ماه نیز توانیر را مجبور کرده بود که قطعی برق شهر تهران را دیرتر از باقی شهرها آغاز کند.

اکنون تصمیم‌گیری راجع به نحوه توزیع برق در استان‌ها به استانداران واگذار شده است. اختیار مدیریت میزان سهمیه هر استان از قطعی برق بر اساس مصلحتی که هر استاندار تشخیص می‌دهد، به آنها تفویض شده است تا خودشان در مورد توزیع قطعی برق تصمیم بگیرند، اما آن‌طور که از شواهد پیداست استانداران مصلحت مردم را تشخیص نمی‎‌دهند و خاموشی‌های روزانه را به مردم تحمیل کرده‌اند.

لازم به ذکر است که سهمیه‌بندی برق کشور و تفویض اختیار به استانداران برای تصمیم‌گیری در مورد سهمیه مذکور از برون‎‌سپاری وظایف توانیر به دیگر نهادهای بی‌ربط نشان دارد. کمبود 20 هزار مگاواتی برق که در پیک مصرف برق اتفاق می‌افتد، مدیریت اوضاع را برای نهادهای متولی تولید و توزیع برق دشوار می‌کند. حال به نظر می‌رسد که نهادهای مذکور با برون‌سپاری وظایف خود به دیگران، بار سنگین افزایش کمبود برق را از دوش خود برداشته‌اند.

در این میان بیشترین آسیب متوجه مردم است. مردمی که 12 روز جنگ تحمیل‌شده را تجربه کرده بودند حال به شرایط به‌اصطلاح عادی بازگشتند؛ شرایطی که به معنای هجوم انواع ناترازی به زندگی مردم است.