گرفتاری نفت ایران در تله جنگ با اسرائیل/ قربانی بزرگ کیست؟
اسرائیل در جنگ با ایران فعلا به قطبهای صادرات انرژی کشور حمله نکرده است اما در صورت وقوع آن، چین از جریان نفت تهران محروم خواهد شد.
والاستریت ژورنال در گزارشی تحلیل نوشت ایران در هر روز حدود 1.7 میلیون بشکه نفت صادر میکند، یعنی کمتر از 2 درصد از تقاضای جهانی. آمریکا در اواخر سال 2018 تحریمها بر صادرات نفت تهران را مجددا اعمال کرد؛ یعنی چند ماه پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا در جریان دور نخست ریاستجمهوری خود از توافق هستهای ایران خارج شد.
این گزارش مدعی شده است، ایران به علت تحریمها مجبور میشود عمده نفت خود را با تخفیف ارائه دهد. طبق اعلام شرکت کپلر، اکنون 90 درصد از صادرات نفت ایران راهی چین میشود. عمده نفت ایران توسط پالایشگاههای کوچک و خصوصی چین موسوم به تیپاتها خریداری میشود که در استان شاندونگ مستقر هستند. این پالایشگاهها از سال 2022 برای حفاظت از حاشیه سود خود به نفت ایران روی آوردند.
طبق اعلام معاون رئیس در Argus Media، تخفیف نفت ایران در مقایسه با نوعی نفت با گرید مشابه و غیرتحریمی یعنی نفت خام Export Blend عمان در حال حاضر در سطح حدود 2 دلار بهازای هر بشکه است. این شکاف اخیرا کاهش یافته است؛ زیرا این نگرانی وجود دارد که مناقشه با اسرائیل و اجرای سختگیرانهتر تحریمهای آمریکا میتواند عرضه نفت ایران را مختل کند. این تخفیف در گذشته بیشتر بوده است، از 11 دلار در سال 2023 تا چهار دلار در سال 2024.
طبق ادعای گزارش والاستریت ژورنال، از آنجایی که نفت ایران بهجای دلار با یوآن پرداخت میشود، ایران به غیر از خرید کالاهای چینی، گزینههای محدودی درباره خرج کردن این پول دارد.
حمله به جزیره خارک
حمله به جزیره خارک در خلیجفارس، جایی که عمده نفتکشهای ایران از آنجا راهی مقصد میشوند، میتواند عمده صادرات نفت ایران را دچار اختلال کند؛ اتفاقی که بازارهای نفت را با شوک روبهرو میکند. هرچندکه ترامپ خواهان آن نیست که آمریکاییها پول بیشتری برای بنزین پرداخت کنند. اما سازمان اوپک پلاس ظرفیت اضافی زیادی دارد که میتواند نسبتا سریع وارد بازار شود.
عربستان سعودی و امارات متحده عربی میتوانند بیش از چهار میلیون بشکه در روز بیشتر تولید کنند. تحلیل گلدمن ساکس نشان میدهد که این 2 تولیدکننده بزرگ در شوکهای عرضه پیشین توانستند حدود 80 درصد از بشکههای از دست رفته را طی حدود 6 ماه جایگزین کنند.
این موضوع میتواند در صورت نیاز، تنشها در بازار نفت را کاهش دهد. اما مشتری بزرگ ایران در صورت این اتفاق با سختی مواجه خواهد شد، بهویژه پالایشگاههای خصوصی چین.