ایران توانایی نظامی کافی برای پاسخ به حملات اسرائیل را دارد؟
ایران پنج روز میشود که با واکنشی تلافیجویانه در برابر حملات اسرائیل مقاومت کرده است. پاسخی که اسرائیل هرگز آن را تجربه نکرده است.
ایران همچنین نشان میدهد که موشکهای پیشرفتهترش چقدر میتوانند موثر باشند. موشک «حاج قاسم» که برای اولین بار روز یکشنبه علیه اسرائیل استفاده شد، توانست از پدافند هوایی اسرائیل فرار کند و فیلمهای اسرائیل به وضوح تفاوت قدرت و سرعت را در مقایسه با موشکهای قدیمیتری که ایران در حملات قبلی خود استفاده میکرد، نشان میدهد. البته، ایران تعداد نامحدودی از این موشکهای پیشرفتهتر را ندارد و در نهایت مجبور خواهد شد استفاده از آنها را محدود کند، اما با موشکهای استانداردتر و هزاران پهپاد خود، توانایی نظامی کافی برای آسیب رساندن به اسرائیل را دارد و کسانی را که معتقدند ایران قدرت ادامه جنگ در کوتاهمدت را ندارد، مبهوت میکند.
اسرائیل و گنبد آهنیناش که به شدت با رگبارهای موشکی ایران زیر فشار قرار گرفته است، به متحد اصلیاش، ایالات متحده، تکیه دارد. ایالات متحده اصرار داشته که در درگیری فعلی بین اسرائیل و ایران مشارکت ندارد. با این حال، ترامپ تهدید کرده که ایران به منافع ایالات متحده در منطقه حمله نکند. برای ایران، حمله به پایگاهها یا پرسنل آمریکایی بدترین سناریو است که میخواهد از آن اجتناب کند. شواهد نشان میدهد که ایران نمیخواهد مستقیما با آمریکا درگیر شود یا بهانهای برای واشنگتن فراهم کند تا از قدرت نظامی خود به نفع اسرائیل استفاده کند.
تهران تمایلی ندارد حملاتی علیه پایگاههای آمریکایی واقع در کشورهایی مانند کویت، قطر، عربستان سعودی و ترکیه انجام دهد که دشمن مستقیم ایران نیستند. تهران نمیخواهد آنها را وارد این درگیری کند چراکه این کشورها به عنوان میانجیهای بالقوه برای ایران ارزشمند هستند. در دولت اول ترامپ، بسیاری از کشورهای عربی در جبهه مخالف ایران بودند و دولت ترامپ را تشویق به حمله میکردند، اما در دولت دوم ترامپ، بسیاری از همین کشورهای عربی در جبهه مخالف حمله به ایران قرار دارند و در حال میانجیگری هستند تا جنگ هرچه زودتر متوقف شود. اما ایران گزینههای دیگری نیز دارد. این کشور بارها تهدید کرده که تنگه هرمز را خواهد بست و ترانزیت میلیونها بشکه نفت در روز را متوقف خواهد کرد. کارشناسان معتقدند که قیمت نفت – که پیش از این برای مدت کوتاهی در روز جمعه به ۷۸ دلار در هر بشکه رسیده بود و سپس کاهش یافت – احتمالا در صورت وقوع چنین اتفاقی به بیش از ۱۰۰ دلار خواهد رسید. بستن تنگه هرمز کارت قدرتمندی است که ایرانیها میتوانند با آن بازی کنند و در کوتاهمدت در صورت ادامه جنگ، این احتمال وجود دارد.
راههای خروج
اما در نهایت ایران به دنبال راه خروج خواهد بود که به درگیریای پایان دهد که پتانسیل تبدیل شدن به یک جنگ منطقهای را دارد. تداوم جنگ خسارات اقتصادی برای ایران خواهد داشت. ایران میداند که اگرچه اسرائیل محدودیتهای خود را در میزان تحمل جنگ خواهد داشت، اما حمایت ایالات متحده به این رژیم این امکان را میدهد که ذخایر مهمات خود را آسانتر از ایران پر کند. دولت ایران پیش از این روشن کرده که اگر اسرائیل حملات خود را متوقف کند، این کشور نیز حملات خود را متوقف خواهد کرد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز یکشنبه گفت: «هنگامی که این حملات [اسرائیل] متوقف شود، ما به طور طبیعی حملات خود را متوقف خواهیم کرد.»
در عین حال، ترامپ باید برای توقف این روند به نتانیاهو فشار بیاورد و مشخص نیست که آیا رئیسجمهور ایالات متحده مایل به انجام این کار است یا خیر. لفاظیهای ترامپ در مورد این درگیری دائما در حال تغییر است. همه به دیپلماسی او بدبین شدهاند. از یک سو، بارها خواستار پایان جنگ شده است. از سوی دیگر، ایران را تهدید میکند. ایران میداند که ترامپ کسی نیست که بتوان به او اعتماد یا به او تکیه کرد. ایالات متحده قبل از حمله اسرائیل در هفته گذشته در این فریبکاری دست داشت. آمریکاییها وانمود میکردند که مذاکرات هستهای با ایران روز یکشنبه برگزار خواهد شد، با وجود اینکه مخفیانه میدانستند اسرائیل قصد حمله دارد. با این حال، توافق با میانجیگری آمریکا محتملترین گزینهای است که ایران برای مهار اسرائیل و پایان دادن به درگیریای که قدرت ایران را نشان داده است در اختیار