اسرار پشت پرده تخلیه خانه اندیشمندان
با وجود این که معاون اجتماعی شهرداری از دلسوزی خانه اندیشمندان خبر می‌دهد و از پاسداری کیان علمی دم می‌زند اما شهرداری اول هفته اقدام به تخلیه خانه اندیشمندان کرد.
ظهر روز گذشته سیدمرتضی روحانی، شهردار منطقه ۶ تهران و مقداد محتشم‌آرا، مدیرکل حقوقی شهرداری برای اجرای حکم تخلیه وارد ساختمان خانه اندیشمندان علوم انسانی شدند.
سال گذشته شهرداری تهران برای تصرف «خانه اندیشمندان علوم انسانی» جنجال عجیبی به راه انداخت اما موفق نشد به نیت خود برسد و به شکایت در مراجع قضایی روی آورد. روز گذشته شهردار منطقه ۶، رئیس مرکز حقوقی شهرداری به همراه دادورز «شعبه یک اجرای احکام» برای اجرای حکم وارد ساختمان خانه اندیشمندان علوم انسانی شدند. به نظر می‌رسد این تنها حکم تخلیه‌ای است که ماده ۴۷۷ به سرانجام رسیده است.
چراکه رای دادگاه تجدیدنظر به نفع خانه اندیشمندان صادر شده بود و شهرداری مجدداً این موضوع را از طریق ماده ۴۷۷ پیگیری کرد. برخی از اعضای شورای شهر تهران مانند مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران و نرجس سلیمانی، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی در حال پیگیری اجرا نشدن این حکم بودند اما نمایندگان شهرداری که در ساختمان حاضر بودند از یک جایی به بعد ترجیح دادند تا زمانی که در خانه اندیشمندان حضور دارند به تماس‌های آن‌ها پاسخ ندهند.
برخی از مدیران خانه اندیشمندان این پافشاری شهرداری برای تخلیه ساختمان را به دلیل آن می‌دانند که شهرداری نتوانسته است بر خانه اندیشمندان مدیریت کند. البته شائبه‌ای مبنی بر یک دوفوریت برای واگذاری این ساختمان به خانه اندیشمندان قوت گرفته بود که اقدام به تخلیه ساختمان را پیش‌دستی شهرداری می‌دانست برای آن که ساختمان به خانه اندیشمندان واگذار نشود. اما این شائبه تاکنون توسط هیچ یک از اعضای شورای شهر تهران تایید نشده است.
تخلیه در اولین روز هفته
همه چیز تقریباً آرام بود تا سه روز پیش که امین توکلی‌زاده، معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در صفحه ایکس خود نوشت: «خانه اندیشمندان به کار خود ادامه خواهد داد و با توسعه دایره آن خدمات بیشتری به نخبگان و اندیشمندان داده خواهد شد. انشاالله با اجرای قانون و تدبیر پیش‌بینی‌شده به‌گونه‌ای اقدام خواهد شد که ضمن اجرای قانون نظر اهل دانشی که تعلق خاطری به این مکان دارند نیز تامین گردد.» این نوشته همچون آرامش پیش از طوفان بود. دو روز پیش هم در صفحه ایکس خود نوشت: «همه ما دلسوز خانه اندیشمندانیم. امروز آزمونی است برای پاسداری از دو ارزش بزرگ: ۱. حرمت اندیشه و استقلال نخبگان. ۲. حراست از بیت‌المال و قانونمداری. به جای آنکه اعتبار نخبگان را سپر تخلفات کنیم، بیایید با هم: – از کیان علمی این نهاد پاسداری کنیم. – و متخلفان را به قانون ارجاع دهیم.»
درست است که معاون اجتماعی شهرداری از دلسوزی خانه اندیشمندان خبر می‌دهد و از پاسداری کیان علمی دم می‌زند اما شهرداری روز اول هفته اقدام به تخلیه خانه اندیشمندان کرد. ظهر روز گذشته سیدمرتضی روحانی، شهردار منطقه ۶ تهران و مقداد محتشم‌آرا، مدیرکل حقوقی شهرداری برای اجرای حکم تخلیه وارد ساختمان خانه اندیشمندان علوم انسانی شدند. خبرنگاران پس از مطلع شدن از این موضوع خود را به ساختمان خانه اندیشمندان رساندند. مدیران خانه اندیشمندان از حضور خبرنگاران استقبال کردند، اما شهرداری و دادورز شعبه یک اجرای احکام از حضور آن‌ها ممانعت کرد تا درباره «نحوه اجرای دقیق حکم» در جلسه‌ای پشت درهای بسته تصمیم‌گیری شود.
ساختمانی به موسسه خصوصی نمی‌دهیم
مقداد محتشم‌آرا، رئیس مرکز حقوقی شهرداری تهران، پس از این جلسه تاکید کرد: «شهرداری تهران رأی دادگاه دارد که قرارداد واگذاری خانه اندیشمندان علوم انسانی از اساس باطل بوده است. یکی از دلایل ابطال این قرارداد این است که مدیران وقت شهرداری که این ملک را واگذار کرده‌اند، مشمول قانون منع مداخله بوده‌اند و نمی‌شود یک مدیر که مشمول این قانون است، یک ملک را به خودش اجاره دهد. این مشکل باید برطرف شود.»
او با اشاره به اینکه با اندیشمندان مشکلی نداریم، گفت: «موسسه خانه اندیشمندان علوم انسانی یکی از مکان‌های حقوقی جامعه ما است که در کنار آن، موسسات بسیار دیگری نیز در همین زمینه فعالیت می‌کنند. بحث ما با خانه اندیشمندان این است که علاوه بر این که شما باید در این مرکز فعالیت کنید و با قدرت به کار خودتان ادامه دهید و شهرداری در این زمینه نهایت همکاری را با خانه اندیشمندان داده است، باید امکانی فراهم شود که همه مردم بتوانند از این فضا استفاده کنند.
در واقع، الان ملکی در یکی از بهترین نقاط شهر در اختیار خانه اندیشمندان علوم انسانی قرار گرفته است، خب چه اشکالی دارد در ساعاتی که این ملک خالی است، از آن استفاده کنند. اکنون باید مدیریت این ملک نظام‌مند شوند و با برنامه‌ریزی و مدیریت بهتر، هم در خدمت خانه اندیشمندان باشیم و فضای اختصاصی مورد نیاز را در همین ملک به آن اختصاص دهیم و هم یکی دو مجموعه دیگر را با کمکی که بچه‌های دانشگاهی خواهند کرد، به این فضا اضافه کنیم تا همچنان فضای اندیشمندی و آزاداندیشی در این ملک وجود داشته باشد، تا همان‌طور که موسسه خانه اندیشمندان از این ملک استفاده می‌کردند، دیگران هم بتوانند در این خانه مستقر شوند.»
او در پاسخ به این سوال که همین حالا چنین اتفاقی در خانه اندیشمندان علوم انسانی رخ می‌دهد، پس مشکل شهرداری چیست؟ تاکید کرد: «مسئله ما این است که یک قرارداد واگذاری که از اساس باطل بوده، این ملک را در اختیار یک موسسه قرار داده است. در همین راستا نیز یک حکم دادگاه گرفته‌ایم که تاکید دارد قرارداد واگذاری این ملک باطل است، خب قانوناً ما نمی‌توانیم با قرارداد قبلی ادامه دهیم، بنابراین باید حکم را اجرا کنیم و سپس در قالب قرارداد جدید، به همکاری خودمان ادامه دهیم.» محتشم‌آرا در پاسخ به این سوال که آیا خانه مداحان که در دوره مدیریتی جدید شهرداری راه‌اندازی شده، برای استفاده عموم است یا خیر؟ گفت: «شهرداری ساختمان‌های زیادی را در اختیار تشکل‌های صنفی قرار داده است و هیچ اشکالی ندارد، ولی حاضر نیستیم که یک ساختمان متعلق به شهرداری را به یک موسسه خصوصی بدهیم.»
او افزود: «خانه اندیشمندان علوم انسانی یک موسسه عمومی نیست، بلکه یک موسسه خصوصی است و نباید فکر کنیم که این مجموعه یک موسسه وابسته به دانشگاه یا نهادهای دولتی دیگر است. البته افرادی که در این موسسه فعالیت می‌کنند یا با آن ارتباط دارند، همگی انسان‌های شریف و مهمی هستند و ما هم تمایل داریم با قدرت به فعالیت خود ادامه دهند و حتی نیاز به کمک هم داشته باشند، به آن‌ها کمک می‌کنیم، اما تلاش ما این است که امکان استفاده دیگران هم در این مرکز فراهم شود.»
شهرداری خواهان مدیریت خانه اندیشمندان است
کیومرث بشیریه، معاون مدیرعامل خانه اندیشمندان علوم انسانی نیز درباره اجرای حکم تخلیه این خانه تاکید کرد: «بعد از مهلت مقرری که قانون اعلام کرده بود، نمایندگان شهرداری به همراه نماینده اجرای احکام برای اجرای حکم آمدند. ما درخواست مهلت بیشتری برای مدت کوتاهی کردیم که با مخالفت نماینده شهرداری مواجه شدیم. پیرو این اتفاق، گفتند که دو اتاق در اختیار شما قرار می‌دهیم که وسایل خود را به صورت امانی در آنجا قرار دهید و بقیه ساختمان را در اختیار شهرداری بگذارید که با مخالفت خانه اندیشمندان روبه‌رو شدند.
نتیجه امر این شد که درخواست دادند که نماینده دادستان حضور پیدا کند، اما با حمایتی که اعضای شورای شهر، مسئولان دولت، جامعه نخبگان کشور، فرهیختگان گرامی، مردم عزیز و بخصوص رسانه‌ها در این زمینه از ما داشتند، نمایندگان دادستانی و شهرداری قبول کردند که تا به ما مهلت دهند شاید گفت‌وگوها به سمتی برود که خانه اندیشمندان طبق روال گذشته در این محل امکان حضور داشته باشد، چون از نظر ما، این امکان وجود ندارد که خانه اندیشمندان با روش دیگری در اینجا به فعالیت خود ادامه دهد.»
او در واکنش به اظهارنظر رئیس مرکز حقوقی شهرداری تهران مبنی بر اینکه خانه اندیشمندان علوم انسانی یک موسسه خصوصی است نه عمومی، تاکید کرد: «گزارش عملکرد خانه اندیشمندان بعلاوه حسابرسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که فعالیت‌های این خانه، عام‌المنفعه بوده است یا خیر. عموماً فعالیت‌های عام‌المنفعه نیز توسط موسسات خصوصی انجام می‌شود، نه نهادهای دولتی عمومی. این که مقامات شهرداری گفته «هم حکم تخلیه را اجرا می‌کنیم هم خانه اندیشمندان به فعالیت خود ادامه دهد.»
اتفاقی جالب و عجیب است، چون شاید آن‌ها بتوانند برای ساختمان شهرداری و ساختمان خانه اندیشمندان تصمیم‌گیری کنند، ولی خانه اندیشمندان علوم انسانی یک موسسه خصوصی مستقل است که برای نحوه ادامه فعالیت آن، هیئت‌مدیره و مدیرانش تصمیم‌گیری می‌کنند و هیچ مجموعه دیگری اجازه تصمیم‌گیری درباره نحوه فعالیت آن را ندارد. شهرداری نمی‌تواند از ما بخواهد که با روشی که آن‌ها می‌گویند، فعالیت کنیم یا صرفاً در مکانی که آن‌ها می‌گویند حضور داشته باشیم، بلکه نهایتاً فقط می‌توانند درباره ملک این مجموعه تصمیم بگیرند. »
او با اشاره به همکاری کامل با شهرداری تاکید کرد: «ما شرایط خودمان را به آن‌ها پیشنهاد دادیم، دوستان قبول نکردند و می‌گویند شما در حالت حداقلی حضور داشته باشید و فضا در اختیار ما باشد و گروه‌های دیگر هم زیر نظر شهرداری حضور داشته باشند و با مدلی که ما می‌گوییم، کار کنید و این، مورد قبول و پسند مدیریت خانه اندیشمندان نیست. شهرداری علاوه بر اینکه علاقه دارد مدیریت خانه اندیشمندان را در دست بگیرد، دوست دارد از برند و لوگوی این خانه نیز در جهت اهداف خود استفاده کند.»
هواخواهان خانه اندیشمندان
این اقدام شهرداری واکنش‌هایی هم در پی داشته است. افشین حبیب‌زاده، عضو سابق شورای شهر تهران در صفحه ایکس خود نوشت: «شاید شهرداری تهران بتواند خانه اندیشمندان علوم انسانی را تخلیه کند اما تعطیلی خانه اندیشمندان غیرممکن است. مدیریت شهری منتظر زایش و توسعه این خانه در آینده نزدیک باشد. اندکی صبر سحر نزدیک است.»
علی‌اکبر صالحی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی هم در صفحه ایکس خود نوشت: «هر اندازه عزت و احترام اندیشمندان در جامعه بیشتر باشد، پویایی فرهنگی و بالندگی فکری آن جامعه بیشتر است. مفتخریم اعلام کنیم که بنیاد ایران‌شناسی خانه همه اندیشمندانی است که دل در گرو میهن خویش دارند.»
