خیز تروئیکا برای صدور قطعنامه علیه ایران در میانه مذاکرات
ایران در آستانه نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که غنی‌سازی اورانیوم ۶۰درصدی طبق ان‌پی‌تی ممنوع نیست و کاملا تحت نظارت و راستی‌آزمایی آژانس قرار دارد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی است که ایران تا ۱۷ مه، ۴۰۸.۶ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰درصد ذخیره کرده است. این میزان، افزایش ۱۳۳.۸کیلوگرمی را از آخرین گزارش آژانس در ماه فوریه نشان می‌دهد. گزارش قبلی آژانس اتمی، این ذخایر را ۲۷۴.۸کیلوگرم اعلام کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا می‌کند که «ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که تا این سطح اورانیوم را غنی‌سازی می‌کند».
در زمان افشای گزارش گروسی، کاظم غریب‌‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر خارجه ایران، در واکنش به بخشی که درباره غنی‌سازی ۶۰درصدی آمده است، توضیح داده بود که مادامی که فعالیت‌های هسته‌ای کشورها تحت نظارت آژانس باشد، هیچ جای نگرانی وجود ندارد. هیچ محدودیتی نیز در خصوص سطح غنی‌سازی برابر اسناد آژانس وجود ندارد و تنها محدودیت، عدم انحراف آن به سمت مقاصد غیر‌صلح‌آمیز است.
با وجود تاکید تهران بر این مساله که بحث غنی‌سازی جزو خطوط قرمز کشور است و آن را متوقف نخواهد کرد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اخیرا در جمع خبرنگاران با تکرار مواضع خصمانه خود گفت: «ایران اورانیوم غنی‌سازی نخواهد کرد، در غیر این صورت مجبور خواهیم شد به روش دیگری با این موضوع برخورد کنیم و این چیزی نیست که من می‌خواهم.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که پیش‌تر یک مقام ایرانی تاکید کرد که اصرار واشنگتن بر درخواست خود از ایران برای توقف غنی‌سازی اورانیوم، اقدامی عمدی برای به بن‌بست کشاندن مذاکرات است، زیرا مقامات آمریکایی کاملا آگاه هستند که ایران تحت هیچ شرایطی چنین شرطی را نخواهد پذیرفت.
یادداشت ایران چه می‌گوید؟
بر اساس آنچه در خبرگزاری‌های داخلی ایران منتشر شده، در خلاصه یادداشت توضیحی ایران آمده است، در خصوص گزارش مدیرکل عدم وجود هرگونه مدرکی دال بر انحراف به سمت اهداف نظامی، مجددا ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تایید می‌کند. هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که ثابت کند موضوعات باقی‌مانده، خطر اشاعه‌ای به همراه داشته است. همان‌طور که در این گزارش بیان شده است، «ایران در مورد موضوعات مربوط به اجرای معمول پادمان به همکاری با آژانس ادامه می‌دهد و آژانس تلاش گسترده‌ای برای راستی‌آزمایی در ایران متناسب با چرخه سوخت هسته‌ای و فعالیت‌های ایران انجام می‌دهد.»
در ادامه این یادداشت آمده است: مدیر کل گزارشی را به شورای حکام ارائه کرد که شامل «ارزیابی نهایی» تمام موضوعات باقی‌مانده گذشته و حال است. پس از آن گزارش، شورای حکام در دسامبر ۲۰۱۵، قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن به گزارش مدیر کل اشاره و همچنین ذکر شده است که «بررسی این مورد توسط شورا، این موضوع را به پایان می‌رساند». گزارش اخیر مدیر کل آشکارا در تضاد با ارزیابی نهایی و قطعنامه ۲۰۱۵ است.
در این یادداشت با تصریح این نکته که این یک انتظار کاملا تثبیت شده است که ارزیابی‌های آژانس صرفا بر اساس منابع تاییدشده، معتبر و غیربحث‌برانگیز باشد، تاکید شده است: اتکا به اطلاعات تاییدنشده برگرفته از منابع آزاد یا اطلاعات ارائه‌شده توسط طرف‌های ثالث شناخته‌شده برای دبیرخانه، با اصول عینیت، بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری که زیربنای ماموریت آژانس هستند، مغایرت دارد.
در این یادداشت تاکید شده که تمام مواد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران به‌طور کامل به آژانس اعلام و توسط آن راستی‌آزمایی شده است. ایران تمام تلاش‌های خود برای کشف منشا چنین ذراتی در آن مکان‌ها را به کار گرفته است. مقامات امنیتی مربوطه ایران، اخیرا طبق تحقیقات و بررسی‌های گسترده، سرنخ‌های بیشتری کشف کرده‌اند که تایید می‌کند خرابکاری یا اقدام خصمانه در آلودگی آن مکان‌ها دخیل بوده است.
پیچ سخت توافق
با نزدیک شدن به زمان برگزاری نشست فصلی شورای حکام که فردا دوشنبه آغاز می‌شود، واشنگتن از رایزنی با اروپایی‌ها درباره موضوع هسته‌ای ایران خبر داده است. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد دولت ترامپ در حال مشورت با متحدان اروپایی خود درباره گام بعدی در قبال برنامه هسته‌ای ایران است. این در حالی است که روز جمعه نمایندگانی از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای خطاب به مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، عنوان کردند که هرگونه توافق هسته‌ای با ایران باید به‌طور دائمی ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم این کشور را از بین ببرد.
با توجه به اصرار غرب به تعلیق و لغو غنی‌سازی در ایران و تاکید تهران بر لزوم داشتن چنین حقی به نظر می‌رسد ایران و آمریکا برای رسیدن به توافق راه چندان همواری را پیش روی خود ندارند. در این بین اگر تا یکی دو روز آینده قطعنامه‌ای هم علیه ایران در شورای حکام صادر شود، اوضاع سخت‌تر می‌شود. هرچند برخی کارشناسان معتقد هستند که این اقدامات ممکن است اهرم فشاری باشد با هدف آنکه ایران با برخی از شروط مطرح‌شده غرب کنار بیاید و حتما بحث غنی‌سازی صفر مدنظر آنها نباشد.
بر اساس آنچه در گزارش رسانه‌های غربی آمده، این قطعنامه ضدایرانی برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته، ایران را به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی خود متهم خواهد کرد، اما این قطعنامه به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده نمی‌شود. در این فضا، به نظر می‌رسد پاسخ ایران به طرح هسته‌ای پیشنهادی آمریکا پس از مشخص شدن خروجی نشست شورای حکام ارسال خواهد شد و بنا به اظهارات عراقچی در گفت‌وگو با یک رسانه مصری، پس از ارسال پاسخ ایران، وزیر خارجه عمان زمان و مکان دور بعدی مذاکرات را تعیین خواهد کرد.
