بورس تهران در تلاطم ابهام
دیروز بازار سرمایه تهران، تحت تاثیر ابهام در مذاکرات ایران و آمریکا و تصمیم ناگهانی سازمان بورس سنگین‌‌‌‌‌ترین ریزش خود در سال‌جاری را تجربه کرد.
در این میان، تنها نقطه‌‌‌‌‌ای از بازار که با استقبال مواجه شد، صندوق‌های طلا و گواهی‌‌‌‌‌های سپرده سکه بود که سرمایه‌گذاران در تلاش برای پناه‌‌‌‌‌بردن به دارایی‌های امن، به سمت آنها هجوم بردند. بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ ادامه‌‌‌‌‌دار‌بودن این وضعیت منوط به شفاف‌سازی درباره سرنوشت مذاکرات و بازنگری در نحوه تصمیم‌گیری‌های ناگهانی نهادهای ناظر است، در غیر‌این‌صورت، بازار ممکن است وارد فاز‌اصلاحی فرسایشی شود.
حسن حسین‌‌‌‌‌نیا، کارشناس بازار سرمایه، درباره وضعیت بازار در روز شنبه گفت: «بازار سرمایه در حالی معاملات خود را آغاز کرد که مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای بین ایران و آمریکا به تعویق افتاده بود و هم‌‌‌‌‌زمان، با پیام‌‌‌‌‌های ضدونقیض از سوی مقامات آمریکایی و تشدید تحریم‌ها مواجه شدیم. این فضای مبهم، مستقیما بر بازارهای مالی اثر گذاشت و باعث رشد قیمت در بازار غیررسمی دلار و همچنین افزایش بهای طلا در داخل کشور شد.»
او با اشاره به وضعیت معاملات در بورس افزود: «ارزش معاملات خرد سهام و صندوق‌های سهامی نسبت به روزهای گذشته کاهش قابل‌توجهی داشت و به حدود ۱۲هزار میلیارد‌تومان رسید. همچنین شاهد خروج بیش از ۴هزار‌میلیارد‌تومان نقدینگی از سوی اشخاص حقیقی از بازار سهام و صندوق‌ها بودیم. از سوی دیگر، در لحظات پایانی بازار، ارزش سفارش‌های فروش در همین حوزه به حدود ۱۰هزار‌میلیارد‌تومان رسید‌که نشان‌دهنده یک فضای کاملا پنیک و بی‌‌‌‌‌اعتمادی در بورس است.»
در مقابل، به گفته حسین‌‌‌‌‌نیا، بخشی از بازار با استقبال مواجه شد: «برخلاف فضای منفی در سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا و گواهی‌سپرده سکه طلا با رشد قیمت و تمایل بالا برای خرید همراه بودند. برخی از این صندوق‌ها حتی با قیمتی بالاتر از NAV معامله شدند که نشان‌دهنده افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به پناه‌‌‌‌‌بردن به دارایی‌های امن است.» او در پایان تاکید کرد: «بازارهای مالی در حال‌حاضر بهشدت نسبت به تحولات مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای حساس هستند و با هر خبر مثبت یا منفی واکنش سریعی نشان می‌دهند. به‌نظر می‌رسد در روزهای آینده نیز معامله‌گران با درنظرگرفتن ریسک‌های سیستماتیک، استراتژی‌های کوتاه‌مدت خود را تنظیم خواهند کرد.»
ریزش دوعاملی بورس
برزو حق‌‌‌‌‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با ما به بررسی عوامل ریزش شدید بورس پرداخت و گفت: «بورس روز گذشته تحت‌تاثیر دو عامل قرارگرفت که تقریبا روی یکدیگر سوار شدند و اثری مکمل داشتند. عامل اول، اخبار منفی منتشرشده از روند مذاکرات بود که فضای امیدواری ایجادشده را مبهم کرد و بهشدت بر بازار اثر گذاشت و عرضه‌ها را افزایش داد. عامل دوم نیز تصمیم‌سازمان بورس درخصوص کاهش ضرایب صندوق‌های اهرمی بود.»
او افزود: «نمی‌‌‌‌‌خواهم بگویم عامل دوم، یعنی تصمیم‌سازمان بورس، عامل اصلی ریزش بود، اما این تصمیم بر عامل اول سوار شد و آن را تشدید کرد. کاهش یک‌‌‌‌‌باره ضریب صندوق‌های اهرمی باعث شد بسیاری از این صندوق‌ها که در صف‌فروش قفل بودند، ناچار به‌فروش سهم شوند و این فشار فروش را بالا برد.» حق‌‌‌‌‌شناس با انتقاد از نحوه اجرای این تصمیم ادامه‌داد: «اینکه تصمیمی چنین مهم بدون اعلام قبلی و یک‌‌‌‌‌شبه اجرایی شود، جای گله دارد. چه این تصمیم درست باشد چه غلط، اجرای آن باید با اطلاع‌‌‌‌‌رسانی قبلی همراه باشد؛ مثلا برای صندوق‌های طلا، افزایش زمان معاملات از دو هفته قبل اعلام شد، اما در این مورد، تصمیم در همان اولین روز معاملاتی اجرایی شد که باعث افزایش ریسک و بی‌‌‌‌‌اعتمادی در بازار شد.» این تحلیلگر در پایان به نکته‌‌‌‌‌ای امیدبخش اشاره کرد و گفت: «با وجود همه این عوامل، حجم معاملات همچنان در محدوده امیدوارکننده ۱۲هزار میلیارد‌تومان باقی مانده‌است. اگر این روند در روزهای آینده ادامه یابد، جای نگرانی خاصی نیست و احتمال بازگشت بازار به مدار صعودی وجود دارد، اما اگر حجم معاملات به زیر ۱۰ تا ۱۵هزار‌میلیارد تومان برسد و در آن محدوده تثبیت شود، آنگاه می‌توان گفت وضعیت بازار نگران‌‌‌‌‌کننده خواهدشد.»
بورس در شوک تعویق مذاکرات
ابراهیم سماوی در تحلیل شرایط روز گذشته بازار سرمایه گفت: «در ۱۸ روز معاملاتی اخیر، تنها چهار روز شاخص‌کل بورس منفی بود، اما دیروز بازار با شدیدترین ریزش چند هفته اخیر مواجه شد و افتی نزدیک به ۲درصد را ثبت کرد. حدود ۷۱درصد از نمادها شامل سهام، حق‌‌‌‌‌تقدم و صندوق‌های سهامی کاملا در وضعیت منفی قرارگرفتند.»
او با اشاره به تاثیر تعویق مذاکرات بر بازار، افزود: «انتظار می‌رفت مذاکرات همچنان ادامه پیدا کند، اما اعلام تعویق آن به دلیل مسائل لجستیکی، شوک بزرگی به بازار وارد کرد. این وضعیت باعث بیشترین خروج پول حقیقی نه‌‌‌‌‌تنها از سهام و صندوق‌های سهامی بلکه حتی از صندوق‌های درآمد ثابت شد. این خروج‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد نقدینگی در بلاتکلیفی کامل است؛ نمی‌‌‌‌‌داند به دارایی‌های پرریسک مانند صندوق‌های اهرمی و سهام پناه ببرد یا به صندوق‌های باثبات برگردد.» سماوی درباره وضعیت صندوق‌های طلا نیز گفت: «درحالی‌که صندوق‌های طلا و سکه در روزهای اخیر با حباب منفی معامله می‌شدند، دیروز با استقبال گسترده‌ای مواجه شدند. در بازار غیررسمی ارز نیز بلافاصله پس از اعلام خبر تعویق، قیمت دلار و تتر بالا رفت. این واکنش‌ها نشان می‌دهد؛ تمامی بازارها، چه بورس و چه دلار و سکه، نگاه دقیقی به روند مذاکرات دارند و به کوچک‌ترین خبری واکنش فوری نشان می‌دهند.»
وی افزود: «از جمله نکات مهم روزهای اخیر، اعلام بررسی نهایی لوایح مرتبط با پالرمو و CFT در مجمع تشخیص مصلحت‌نظام بود که سخنگوی دولت نیز تایید کرد این هفته جمع‌بندی نهایی خواهدشد. اگر قرار است مذاکرات به نتیجه ملموسی منجر شود و جریانات مالی واقعی شکل گیرد، تصویب این لوایح ضروری است، در غیر‌این‌صورت احتمال می‌رود بازار در مسیر اصلاحی ادامه دهد.» این تحلیلگر در پایان تاکید کرد: «بازار اکنون وزن بیشتری به سناریوی اختلاف جدی میان تیم‌های مذاکره‌‌‌‌‌کننده می‌دهد. برخی تحلیلگران این تعویق را ناشی از فشار لابی‌‌‌‌‌های رژیم صهیونیستی و تلاش برای تغییر در تیم مذاکره‌‌‌‌‌کننده آمریکا به‌منظور هم‌راستایی بیشتر با خط‌‌‌‌‌مشی ترامپ می‌دانند، بنابراین منشأ واقعی تعویق می‌تواند تعیین‌‌‌‌‌کننده مسیر آتی بازار باشد.»
