استارت مذاکرات با ترامپ از قطر؟
عراقچی وزیر خارجه که با دو دستورکار به قطر سفر کرد، در گفت‌وگو با شبکه قطری الجزیره گام اولیه آمریکا برای جلب اعتماد ایران را آزادسازی دارایی های بلوکه شده اعلام کرد.
با توجه به اینکه قطر در سال‌های اخیر بارها به عنوان میانجی بین ایران و کشورهای دیگر، به‌ویژه آمریکا، نقش‌آفرینی کرده است، اکنون نیز ممکن است یکی از دستورکارهای مهم سفر عراقچی به دوحه احیای چنین نقشی باشد؛ به‌ویژه با توجه به اینکه این سفر کمتر از دو هفته بعد از استقرار ترامپ در کاخ سفید انجام گرفت.
در چند روز گذشته هم تهران و هم واشنگتن سیگنال‌های مثبتی را در خصوص مذاکرات احتمالی دو طرف ارسال کردند. بنابراین دور از انتظار نیست که در هفته‌های پیش رو بار دیگر دوحه در قامت میانجی‌گر بین تهران و واشنگتن وارد عمل شود. قطر در سال‌های گذشته چندین بار بین ایران و آمریکا پیام رد‌و‌بدل کرده که آخرین آن به آزادی زندانیان آمریکایی و بازگشت پول‌های بلوکه‌شده از کره جنوبی به حسابی نزد قطر منجر شد.
این اقدام مهم در شهریور سال ۱۴۰۲ انجام شد و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه وقت آمریکا، در آن زمان از نقش عمان و قطر در آزادی آمریکاییها تشکر کرد و گفت که این دو کشور «نقش کاملا حیاتی» ایفا کردند. این معامله در ازای اعطای عفو به پنج ایرانی مقیم آمریکا و همچنین آزادسازی ۶میلیارد دلار از وجوه ایرانیان در کره جنوبی انجام شد. این پول به حساب‌های بانکی قطر منتقل شد و مقامات آمریکایی اعلام کردند ایران می‌تواند از این پول‌ها تنها برای اهداف بشردوستانه تحت نظارت ایالات متحده استفاده کند.
شرط گشودن صفحه جدید در رابطه با آمریکا
در همین ارتباط وزیر خارجه ایران در حاشیه این سفر گفت‌وگوی مفصلی با شبکه قطری الجزیره انجام داد که در آن شرط گشودن صفحه جدید در روابط با آمریکا را تشریح کرد. سیدعباس عراقچی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران حاضر است فصل جدیدی از گفت‌وگو را با دولت جدید آمریکا به ریاست‌جمهوری ترامپ باز کند، گفت: باید دلیلی برای این کار وجود داشته باشه که صفحه جدیدی باز شود. من در‌حال‌حاضر فکر نمی‌کنم زمینه ای برای این کار وجود داشته باشد، اما باید ببینیم که طرف مقابل چه سیاست‌هایی اتخاذ می‌کند و آیا در نتیجه این سیاست‌ها زمینه جدیدی ایجاد خواهد شد که بر مبنای آن گفت‌و‌گوهایی صورت بگیرد.
وزیر خارجه با اشاره به گفت‌و‌گوهای منتهی به حصول برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی گفت: خروج از فضای بی‌اعتمادی به این آسانی نیست، من نمی‌گویم غیرممکن است ولی بسیار سخت است و این منوط به دولت آمریکاست که چگونه می‌خواهد اعتماد ایران را برای ورود به یک تعامل سازنده جلب کند.
وزیر خارجه در پاسخ به این پرسش که آمریکا باید چه گام‌هایی بردارد که این اعتماد جلب شود، گفت: من قبول دارم که این کار آسانی نخواهد بود، چرا که این بی‌اعتمادی‌ها روی هم انباشته شده است. گام‌های زیادی می‌توانند بردارند. پول‌های ایران که در جاهای مختلف توسط آمریکا مسدود شده در‌حالی‌که در مورد آنها توافقی وجود داشته و ایران به تعهدات خود طبق آن توافق عمل کرده و دولت آمریکا برخلاف تعهداتش رفتار کرده، نمونه‌هایی از گام‌هایی است که می‌توان برداشت و اعتماد ایران را جلب کرد. من نمی‌گویم که با یک یا دو حرکت اعتماد ایران جلب خواهد شد، چرا که ما واقعا یک مسیر بسیار طولانی و سخت را با آمریکاییها بعد از انقلاب گذراندیم. این احتیاج به ممارست و تغییر مواضع از طرف دولت آمریکا و احتیاج به اتخاذ گام‌های مثبت از سوی طرف آمریکایی دارد. فکر می‌کنم خود آنها بهتر از هر کسی می‌دانند که چه گام‌هایی می‌توانند بردارند.
دروازه ورود به سوریه
مساله دیگری که نباید از آن غافل شد، همزمانی سفر عراقچی به دوحه و سفر امیر قطر به دمشق جدید است. وی نخستین رهبر خارجی است که از زمان سقوط حکومت اسد به این کشور سفر کرد. احمد شرع، رهبر نیروهای حاکم بر سوریه که اخیرا به عنوان «رئیس‌جمهور دوره انتقالی» منصوب شده، هنگام ورود امیر قطر به دمشق از او استقبال کرد. پیش از شیخ تمیم، نخست‌وزیر قطر هم در ماه جاری به سوریه سفر کرده بود.
قطر دومین کشور پس از ترکیه بود که به دنبال سرنگونی اسد، سفارت خود را در دمشق بازگشایی کرد و خواستار لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور شد.از آنجا که به دنبال سقوط دولت بشار اسد، ایران دیگر نقشی در سوریه ندارد و با حاکمان جدید دمشق نیز هنوز ارتباطی برقرار نکرده، ممکن است که قطر این بار میانجی منطقه‌ای وارد شود و بتواند پل ارتباطی تهران و دمشق در دوره حاکمان جدید آن باشد.
تبریک تهران به حماس
همچنین وزیر خارجه ایران با رئیس شورای سیاسی حماس و تعدادی از اعضای شورای رهبری و دفتر سیاسی این جنبش در دوحه دیدار و گفت‌وگو کرد. به گزارش ایسنا، عراقچی روز پنج‌شنبه با محمد اسماعیل درویش، رئیس شورای سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)، و تعدادی از اعضای شورای رهبری و دفتر سیاسی این جنبش در دوحه دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار آخرین تحولات میدانی و سیاسی فلسطین، از جمله شرایط پس از برقراری آتش‌بس و تبادل اسرا در غزه، مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.
وزیر امور خارجه کشورمان با ابلاغ سلام‌های گرم مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهور و دولت و ملت ایران به رهبران مقاومت و ملت قهرمان فلسطین، پیروزی تاریخی ملت فلسطین به‌ویژه مردم مقاوم غزه و گروه‌های مقاومت و ایستادگی اسطوره‌ای آنها در برابر تجاوز و نسل‌کشی ۱۶ماهه رژیم اشغالگر صهیونیستی را که منتج به تحمیل شرایط مقاومت در توافق آتش‌بس شد تبریک گفت.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین بر تداوم سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در حمایت از مقاومت تا احقاق کامل حقوق ملت فلسطین و کسب حق تعیین سرنوشت و رهایی فلسطین از اشغال تاکید کرد. رهبران حماس نیز ضمن ابلاغ سلام‌های گرم رزمندگان مقاومت و ملت بزرگ فلسطین به رهبری، دولت و ملت ایران و قدردانی از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از فلسطین، آخرین وضعیت سیاسی و میدانی در غزه و کرانه باختری پس از توافق آتش‌بس را تشریح کردند.
مسوولان حماس پیروزی تاریخی مقاومت در غزه را نتیجه ایستادگی مردم فلسطین به‌رغم کشتار و تخریب گسترده و همچنین پشتیبانی محور مقاومت و در راس آن جمهوری اسلامی ایران دانسته و وضعیت مقاومت در فلسطین و منطقه پس از پیروزی‌های اخیر را عالی توصیف کردند. ضرورت توجه جدی جامعه جهانی و کشورهای اسلامی در کمک به مردم غزه برای عبور از شرایط دشوار انسانی و بازسازی خرابی‌های جنگ، از دیگر محورهای مهم این دیدار بود.
