درآمدهای غیر شغلی 53.3 درصد از کل درآمد سالانه یک خانوار شهری در سال گذشته را تشکیل داده‌اند. این درحالی است که در سال 1401 ، این درآمدها سهمی معادل 51.2 درصد داشته اند. در واقع بیشتر از نصف درآمد کل خانوار شهری در یک سال را درآمدهای غیر شغلی تشکیل داده است. به عبارت دیگر نبود درآمدهای غیرشغلی منجر به سقوط سطح زندگی خانوار شهری خواهد شد چرا که در سال گذشته تنها 47 درصد زندگی یک خانوار شهری را درآمد ناشی از شغل پوشش داده است.
همچنین سهم مشاغل آزاد نیز در سال گذشته افزایش داشته است. افزایش سهم درآمدهای غیرشغلی و مشاغل آزاد از ترکیب درآمد کل سالانه را می‌توان به علت تورم دانست. چون افزایش حقوق و دستمزد از تورم عقب مانده است از همین‌رو می‌توان گفت سهم مشاغل مزد و حقوق بگیری کاهش و سهم مشاغل آزاد و درآمدهای غیرشغلی افزایش یافته است.
ترکیب درآمد کل سالانه خانوار شهری
گزارش هزینه-درآمد مرکز آمار در سال گذشته، ترکیب درآمد کل سالانه یک خانوار شهری را مورد محاسبه قرار داده است. براین اساس درآمد خانوار از سه بخش مشاغل مزد و حقوق بگیری، درآمد مشاغل آزاد و درآمدهای غیر شغلی تشکیل شده است. درآمدهای غیر شغلی خانوار خود چندین منبع شامل حقوق بازنشستگی، برآورد اجاره بهای مسکن شخصی، یارانه و سایر منابع نظیر درآمد حاصل از اجاره محل کسب، سود سپرده و … تشکیل شده است.
درآمدهای غیرشغلی؛ بالاترین سهم از کل درآمد سالانه
داده‌های گزارش هزینه-درآمد مرکز آمار حاکی از آن است در سال گذشته درآمد مزد و حقوق بگیری 29.8 درصد، درآمد مشاغل آزاد 16.9 و درآمدهای غیرشغلی 53.3 درصد از ترکیب درآمد کل سالانه یک خانوار شهری را تشکیل داده‌اند. این درحالی است که در سال 1401 ، درآمد مزد و حقوق بگیری 32.8 درصد، درآمد مشاغل آزاد 16 درصد و درآمدهای غیر شغلی 51.2 درصد از ترکیب درآمد سالانه را تشکیل داده بودند.
به نظر می‌رسد به علت عقب ماندن حقوق و دستمزد از تورم در سال گذشته نسبت به سال 1401 سهم مزد و حقوق بگیری کاهش و سهم درآمد مشاغل آزاد و غیر شغلی از ترکیب درآمد کل سالانه خانوار شهری افزایش یافته است. از همین رو می‌توان گفت رشد سطح عمومی قیمت‌ها موجب شده تا سهم درآمد مشاغل آزاد و غیرشغلی از سهم مزد و حقوق بگیری پیشی بگیرد.
افزایش سهم یارانه و اجاره بهای مسکن از درآمد غیرشغلی
بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال 1402 نسبت به سال 1401 سهم یارانه و اجاره بهای مسکن شخصی از درآمدهای غیر شغلی افزایش و سهم سایر منابع درآمدی و حقوق بازنشستگی کاهش یافته است. در واقع سرعت افزایش سایر منابع و حقوق بازنشستگی از اجاره بهای مسکن شخصی و یارانه کمتر بوده است.
براساس آمارها حقوق بازنشستگی 29.5 درصد، اجاره‌بهای مسکن شخصی42.4 درصد، یارانه‌ها 7.5 درصد و سایر منابع درآمدی 20.6 درصد از درآمدهای غیرشغلی خانوارهای شهری در سال گذشته را تشکیل داده‌اند. در مقابل در سال 1401 سهم حقوق بازنشستگی 32.4 درصد، اجاره‌بهای مسکن شخصی 39.4 درصد، یارانه‌ها 4.8 درصد و سایر منابع درآمدی 23.4 درصد از درآمدهای غیرشغلی را دربر گرفته اند.