تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار حاکی از آن است که در سال 1402، هزینه سالانه خانوارهای ایرانی نسبت به سال 1401 افزایش یافته است. این افزایش برای مناطق شهری و روستایی و سبد خوراکی و غیرخوراکی خانوار متفاوت بوده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد هزینه کل سبد یک خانوار شهری به صورت خالص در سال گذشته حدود 50 درصد بوده و سطح هزینه از حدود 130 میلیون تومان به بالای 200 میلیون تومان رسیده است. همچنین، سبد خوراکی خانوار شهری افزایش هزینه کمتری نسبت به سبد غیرخوراکی تجربه کرده است.
کل سبد یک خانوار روستایی نیز حدود 40 درصد افزایش در هزینه‌ها را تجربه کرده و سطح هزینه آن از نزدیک به 80 میلیون تومان به بالای 110 میلیون تومان در سال رسیده است. مانند خانوارهای شهری، هزینه سبد خوراکی خانوار روستایی نیز افزایش کمتری را در طول این یک سال در مقایسه با سبد غیرخوراکی تجربه کرده است.
واکاوی هزینه‌های سبد یک خانوار شهری در سال 1402
هزینه‌های خانواده به دو صورت «خالص» و «ناخالص» ارائه می‌شود. در این گزارش، هزینه خالص بررسی شده که در آن ارزش ریالی فروش کالاهای «دست دوم» لحاظ شده است.
گزارش جدید مرکز آمار نشان می‌دهد که در سال 1401، یک خانواده شهری برای تهیه سبد مصرف خود به طور متوسط در طول سال 137 میلیون و 146 هزار تومان هزینه کرده است. این رقم در سال گذشته به 206 میلیون و 525 هزار تومان افزایش یافته است. به بیان دیگر، تامین هزینه یک خانواده شهری در سال گذشته 50.6 درصد نسبت به سال 1401 افزایش یافته است. بررسی‌ها حاکی از آن است که این رشد هزینه بیش‌تر از سوی سبد غیرخوراکی خانوار بوده است.
به بیان دقیق‌تر، در سال 1401 یک خانواده شهری در طول سال حدودا 37 میلیون و 700 هزار تومان برای تامین سبد خوراکی خود هزینه می‌کرده در حالی که این رقم در سال گذشته به 51.5 میلیون تومان جهش کرده است. بر این اساس، رشد هزینه خوراکی این خانوارها 36.6 درصد بوده است.
این در حالی است که رشد هزینه اقلام غیرخوراکی 55.9 درصد بوده و خانوارهای شهری به جای آن که مانند سال 1401 برای تامین اقلام غیرخوراکی خود در یک سال حدود 99 میلیون تومان هزینه کنند، در سال 1401 حدود 155 میلیون تومان برای تامین همان نیازهای غیرخوراکی هزینه کرده‌اند.
جزئیات به دست آمده از گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که «مسکن، سوخت و روشنایی» بیش‌ترین سهم را در هزینه‌های سالانه یک خانوار شهری به خود اختصاص داده است. بین اقلام خوراکی نیز «گوشت» بالاترین سهم را در هزینه‌های خوراکی به ثبت رسانده است.
رشد آهسته‌تر هزینه‌های سال در مناطق روستایی
برخلاف مناطق شهری که رشد هزینه‌ای بالای 50 درصد تجربه کرده، رشد کل هزینه‌های خالص سالانه‌ی یک خانواده روستایی در سال 1402 برابر با 40.3 درصد بوده است. به بیان دقیق‌تر، هر خانواده روستایی در سال 1401 برای تامین نیازهای خود حدودا 78 میلیون و 900 هزار تومان هزینه می‌کرده اما در سال گذشته این رقم به 110 میلیون و 700 هزار تومان افزایش یافته است.
مانند مناطق شهری، در مناطق روستایی نیز رشد هزینه‌های غیرخوراکی شدیدتر از هزینه‌های خوراکی بوده است.
برای مثال، هزینه سالانه‌ی خالص یک خانوار روستایی برای تهیه سبد خوراکی خود از 32 میلیون و 800 هزار تومان به 43 میلیون و 800 هزار تومان رسیده و 33 درصد بیش‌تر شده است. این خانواده، برای تهیه نیازهای غیرخوراکی خود نیز با 45 درصد افزایش در هزینه‌ها روبرو شده است؛ به طوری که هزینه‌های غیرخوراکی سالانه یک خانواده روستایی از 46 میلیون تومان در سال 1401 به نزدیک 67 میلیون تومان در سال گذشته رسیده است.
داده‌های موجود در گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که «هزینه‌های خوراکی و دخانی» بیش‌ترین سهم را در هزینه‌های سالانه یک خانوار شهری به خود اختصاص داده است. بین اقلام غیرخوراکی نیز «مسکن، سوخت و روشنایی» بالاترین سهم را در هزینه‌های این سبد به ثبت رسانده است.