وضعیت قرمز در بورس
محمد ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: روز گذشته در بورس و بازار سرمایه با نزدیک به 600 نماد معاملاتی در محدوده منفی در اولین روز کاری هفته‌جاری حمام خون به راه‌افتاده است، درحالی‌که در هفته‌های اخیر بازارهای موازی در یک رکود نسبی هستند، بازار سرمایه به‌عنوان تنها بازار مولد، به‌رغم حمایت‌های مالی نصفه و نیمه که بیشتر جنبه خبر درمانی داشتند، کف‌‌‌‌های حمایتی خود را مدام از دست می‌دهند. وی ادامه‌داد: در شرایط فعلی که ریسک سیستماتیک جدی و جدیدی به بازار تحمیل نشده، علت این ریزش‌‌‌‌های پی‌درپی و خروج پول حقیقی‌‌‌‌ها که در روز جاری به محدوده یک همت رسید، در عبارتی جز عدم «اعتماد ازدست رفته» نمی‌توان یافت.
سیاستگذاران اقتصادی فعلی که احتمالا در شرف پایان دوره تصدی سمت خود هستند، صرفا نگاهی ابزارگونه به بازار سرمایه جهت تامین مالی شکاف کسری‌بودجه دولت داشته که نرخ تاریخی اوراق و اسناد خزانه اسلامی خود گواهی بر این ادعا است و این مهم به بیاعتمادی سرمایه‌گذاران بیش از پیش دامن می‌زند. سماوی بیان کرد: با رصد فضای واقعی اطراف و فضای‌مجازی در روزهای جاری شاهد استقبال میلیونی از رمزارز سراب‌‌‌‌گونه همسترکامبت در بستر تلگرام هستیم، درحالی‌که بسیاری از سهام بازار سرمایه در جذاب‌ترین محدوده‌های قیمتی خود جهت خرید قرار دارند و به چوب حراج گذاشته می‌شوند! با نگاهی موشکافانه متوجه می‌شویم علت تسخیر فضای‌مجازی و واقعی توسط همستر کامبت به دلیل موفقیت پروژه سابق و مشابه یعنی نایت‌کوین است که احتمالا تکرارپذیر نیست. این تحلیلگر افزود: در نتیجه اعتمادی که نایت‌کوین برای کاربران خود به ارمغان داشته، این موج عظیم پرورش‌‌‌‌دهندگان همستر در جامعه به جریان افتاده و این نشان از اهمیت دوچندان اعتمادسازی دارد که به‌شدت خلأ آن در بازار سرمایه محسوس است. تا زمانی‌که با اقداماتی همچون اصلاح نرخ بهره، نرخ رانت‌‌‌‌زای دلار نیما، قیمت‌گذاری دستوری در صنایعی همچون برق، لاستیک و… جهت بازیابی اعتماد در بازار سرمایه صورت نگیرد، نمی‌توان روی صعود جانانه این بازار از نفس‌افتاده حساب کرد.
وعدههای مبهم
مهدی دلبری، دیگر تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه روز گذشته از ابتدای معاملات تکلیف بازار مشخص بود، گفت: از همان ابتدای کار نصف نمادها صف‌فروش بودند و شاهد یک صف‌فروش هزار میلیارد‌تومانی بودیم و تقریبا انگیزه‌ای برای جمع‌آوری این صف‌فروش هم وجود نداشت. از طرفی خبر مثبتی نیز در جریان معاملات نرسید. وی ادامه‌داد: کشور وارد مرحله انتخابات شده و در این فضا کاندیداها نیم‌نگاهی به آرای سهامداران دارند و معمولا وعده‌وعیدهایی هم داده می‌شود که عمل هم نمی‌شود. دولت هم فعلا در تدارک انتخابات است و همزمان خودش هم در رقابت شرکت کرده و مشخص است که در این شرایط نمی‌توان امیدوار بود که در مورد نگرانی‌های سهامداران تصمیم گرفته شود.وی ادامه‌داد: به‌نظر می‌رسد این بیاعتمادی که در بازار ایجادشده، با حفظ سیاست‌های فعلی یا حفظ دولت فعلی تداوم یابد.
به هر حال باید بپذیریم که دولت سیزدهم با بازار سرمایه روراست نبود و وعده‌وعیدهایی که داده شد در حد حرف باقی‌ماند و تقریبا صورت مالی‌ها هم منتشرشده و اکثر صورت‌های مالی نشان می‌دهد که حاشیه سودهای بدی را در فصل زمستان شاهد بودیم و احتمالا سود سالانه۱۴۰۲ در شرکت‌های تولیدی کمتر از ۱۴۰۱ باشد. این اتفاق اولین‌بار است که در بازار سرمایه افتاده و تقریبا در فصل مجامع هم اتفاق خاصی نیفتاد، شرکت‌ها نه طرح توسعه و نه افزایش سرمایه داشتند و با این نرخ بهره و ارزپاشی که در اقتصاد صورت می‌گیرد، بدیهی است که تولید به‌صرفه نباشد. دلبری گفت: اگر بخواهیم دورنمایی از یکی دوهفته پیش‌رو بدهیم، به‌نظر می‌رسد فضای رکود با نرخ بهره بالا و وعده‌وعیدهای زیاد ادامه می‌یابد و این در حالی است که سیاست‌های کاندیداها در مورد موضوعات حساس مبهم است. مشخص نیست به‌طور مشخص در مورد تحریم، قیمت‌گذاری و سیاست ارز و بهره چه سیاست‌هایی وجود دارد و وعدههای کلی هم در حد حرف باقی‌می‌ماند. امیدوارم که دولت مستقر حداقل در چند روز باقی‌مانده از عمر خود فکری به حال این آمار و اعداد بکند، چون به هر حال این آمار جزو عملکرد این دولت است و تقریبا یکی از بدترین عملکردها در دولت‌های بعد از انقلاب در حوزه بازار سرمایه تامین مالی و حاشیه سود بنگاه‌ها بوده‌است و امیدوارم دولت در این‌خصوص تدبیری اساسی اتخاذ کند.
وضعیتی بدتر از تعطیلی
روزبه شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز گفت: واقعیت این است که بازار در شرایط تعطیل قرار دارد و اگر دست سازمان در این مورد باز بود که بازار را تعطیل اعلام کند تا شرایط ثابت شود، وضعیت می‌توانست از حالت کنونی بهتر باشد. عملا در شرایطی که خریدار انگیزه‌ای نداشته‌باشد، به این منجر می‌شود که بازار روزی 2درصد افت کند و ممکن است که این وضعیت اسفناک و ناراحت‌کننده تا انتخابات ادامه پیدا کند.وی ادامه‌داد: متاسفانه این یکی از مشکلات بزرگ نظام اقتصادی ماست که به اشخاص بسیار وابسته است و اینکه چه کسی قرار است فرمان را به‌دست بگیرد، بسیار در آینده اقتصاد تعیین‌کننده است. آنقدر حرکت‌های غیرکارشناسی از دولتمردان در این مدت سرزده که سرمایه‌گذاران و اهالی بازار سرمایه دست نگه‌داشته‌اند تا ابتدا از آینده سیاسی مملکت آگاه شوند.
طبیعی است که با نرخ بهره ۴۰درصدی، اوراق گواهی‌سپرده‌ای که آقای فرزین از ۲۳درصد سپرده یکساله به ۳۰درصد رسانده و مسوولیت آن را هم نمی‌پذیرد و در کنار آن اتفاق‌هایی که قرار بود بیفتد و بازار به آنها امید بسته بود، اما محقق نشد، بازار را در بیم و ناامیدی قرار داده‌است.شریعتی گفت: سهامداران در حال‌حاضر مطمئن شدند که حداقل تا روی کار آمدن دولت بعدی اتفاقی در بازار سرمایه رخ نخواهد داد و به‌زودی تصمیمی اتخاذ نمی‌شود. به‌نظر سازمان چاره‌ای جز محدود‌کردن دامنه‌نوسان نداشت، اما بازار از فروشنده سنگین رنج نمی‌برد، از ترس سرمایه‌گذار و نبود خریدار رنج می‌برد. هر دوهفته یکبار صحبتی از نرخ ارز می‌شود، چندین سامانه نیما به‌وجود آمده و شاهد به‌هم ریختگی ناشی از چنددستگی تفکر در دولت هستیم و در حال‌حاضر نیز فضا، فضای انتخابات شده و اصل سرمایه‌گذاری کشور رها شده‌است. شاید درست این بود که سازمان بورس دامنه‌نوسان را محدود نکند و به‌جای آن حجم مبنا را به اندازه شناور شرکت بالا ببرد، به این‌صورت کسی در این شرایط قرار نمی‌گیرد که نتواند سهام خود را نقد کند و شاید خریدار انگیزه بگیرد.