کارشناسان اقتصادی بر این باورند این شرایط نمی‌تواند ادامه‌دار باشد و دیر یا زود اقتصاد برای نجات خود ناچار است که واقع‌بینانه عمل کند. این را شاید در رفتار سیاست‌گذاران پولی هم بشود دید. راه اندازی بازار ارز توافقی تا پایان خردادماه یکی از نشانه‌های این تغییر رویکرد است.
بازار ارز روز‌های آرامی را سپری می‌کند. نه تنش سیاسی‌ای که قادر باشد معامله گران بازار ارز را به تکاپو بیاندازد، وجود دارد و نه محرک اقتصادی که توجیهی برای رشد دلار باشد. به عبارتی همه چیز در خدمت دلار درآمده است. بی تفاوت به آنچه در سمت دیگر اقتصاد در حال روی دادن است. مانند ریزش ادامه‌داری که روز گذشته در بورس اتفاق افتاد و معامله‌گران را ناچار کرد تا دست از ترید کردن بکشند.
بازار توافقی ارز اتفاق جدیدی نیست
«سجاد بوربور» کارشناس ارز درباره راه اندازی این بازار می‌گوید: ارز توافقی چیزی بین بازار آزاد و نرخ نیماست. بعضی از شرکت‌ها که صادراتشان خیلی ناچیز است، می‌توانند با نرخی نزدیک نرخ بازار آزاد، ارز حاصل از صادراتشان را تسعیر کنند. این اتفاق جدیدی نیست. الان در بورس کالا فولاد مبارکه ورق گرمش را با دلاری نزدیک بازار آزاد می‌فروشد. چرا؟ چون لیدر است؛ یعنی چون خودش تنها تولیدکننده ورق گرم در ایران است، این را طوری در بورس کالا عرضه می‌کند که با بالاترین نرخ ممکن بفروشد.
به گفته وی به طور خلاصه در اقتصاد ما یک نرخی بین نیمایی و بازار آزاد باز شده که همان نرخ توافقی است و به ناچار بازار به آن سمت می‌رود. همین الان هم به آن سمت حرکت کرده اما کمی برجسته‌تر شده است، وگرنه شرکت‌های کوچک با همان نرخ توافقی تسعیر می‌کردند. این از قبل بوده فقط مردم متوجه می‌شوند که این وجود داشته است. دلیل مطرح شدن ارز توافقی از سوی دولت هم این است که خرده سرمایه شکل نگیرد و صادر کننده این جذابیت را داشته باشد که ارز حاصل از صادرات را وارد کشور کند و آن را به سامانه بیاورد.
آن طور که سجاد بوربور می‌گوید در حال حاضر افزایش نرخ بهره اهرم فشاری شده که صادرکنندگان را مجبور به وارد کردن ارزشان می‌کند. در غیر این صورت برای اینکه بخواهد هزینه‌های ثابت کارخانه را بدهد، باید وام بگیرد در شریطی که نرخ بهره ۳۵-۴۰ شده است.
کف قیمت دلار ۵۵ هزار تومان شد
این کارشناس ارزی درباره روند بازار ارز نیز توضیح می‌دهد: در حال حاضر دلار در بازار آزاد ۵۸ هزار تومان است. با نقدینگی که ما پیش بینی می‌کنیم که بالای ۸ هزار و ۱۰۰ همت باشد و با یک رشد اقتصادی ۳.۵ درصدی، پیش‌بینی ما این است که کف ارزش دلار در حال حاضر ۵۵ هزار تومان است.
اما این شرایط تا چه زمانی می‌تواند دوام پیدا کند؟ بوربور در پاسخ به این سوال توضیح می‌دهد: باید سال را بر دو تا ۶ ماه اول و دوم تقسیم کنیم. در ۶ ماه اول نیاز‌های ارزی ما خیلی کمتر از شش ماه دوم است. نرخ بهره نیز افزایش یافته و اوراق اخزا حدودا بالای ۳۵ درصد رفته است. در نتیجه ما در شش ماه اول سال انتظار نداریم دلار و بازار‌ها حرکت خاصی بکنند، یعنی همین جا به حالت سکون می‌مانند.
شش ماهه دوم سال و انتخابات سرنوشت‌ساز آمریکا
او در ادامه می‌افزاید: برای بعد از آن ما انتخابات آمریکا را در آبان ماه پیش رو داریم. همه منتظرند ببینند که انتخابات آمریکا چه می‌شود و چه کسی می‌آید و در نهایت چه گاردی با ایران می‌گیرد. حقیقت این است که تقاضای ارزی ما در حال حاضر خیلی پایین است و قیمت دلار هم در همین محدوده است. اما در پایان سال ۱۴۰۳ ارزش دلار روی کاغذ یک عددی بین ۶۸ تا ۷۰ هزار تومان است. این‌ها به شرط نمایان نشدن قوی سیاه یا وقوع عاملی مثل جنگ است که اگر رخ بدهد اولین گام ۸۰ هزار تومان است.
او همچنین درباره اثرگذاری انتخابات پیش روی ایران بر آینده ارز خاطرنشان می‌کند: هر کج منشی در تفکرات سیاسی اثرش را بر ریال می‌گذارد. وقتی که ما به ریال نگاه می‌کنیم از خیلی گذشته تا الان، می‌بینیم که هیچ وقت قدرتمند نشد. چرا؟ چون تفکرات سیاسی پشتش هیچ وقت راهگشا نبود. الان هر نگاهی که بخواهد روی کار بیاید، این نگاه مگر چقدر می‌تواند با نگاه‌های قبلی فاصله داشته باشد؟ من در حقیقت امیدی ندارم که اتفاق خاصی بتواند رقم بخورد.