بالا گرفتن دعوای وزارت ارشاد و صدا و سیما بر سر شبکه نمایش خانگی

 محمدمهدی اسماعیلی با حضور در یک برنامه تلویزیونی گفت: در حکمرانی یکپارچه باید نظارت بر شبکه نمایش خانگی بر عهده وزارت ارشاد باشد. «حکمرانی یکپارچه» که وزیر بر آن تاکید کرده، از مفاهیم و اصطلاحات سیاسی است که در چند سال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و به عنوان یک اولویت در دستور کار همه ارگان‌های حاکمیتی قرار گرفته است. حالا اسماعیلی تاکید دارد که بر اساس این الگوی حاکمیتی، وزارت ارشاد متصدی شبکه نمایش خانگی است.

اهمیت شبکه نمایش خانگی

نزدیک به پنج سال است که شبکه نمایش خانگی در ایران به عنوان یک نهاد رسانه‌ای موازی با صداوسیما مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است. افزایش شمار کاربران این شبکه، گردش مالی روزافزون آن و محدودیت‌های کمترش در مقایسه با استانداردهای صداوسیما باعث شده روز‌به‌روز بر شمار مخاطبانش اضافه شده و در مقابل شهروندان کمتر پای برنامه‎‌های سیما بنشینند. کاهش مخاطبان سیما به معنی کاهش ارزش اقتصادی این رسانه بزرگ است و می‌تواند در میان‌مدت درآمدهای سازمان را به چالشی جدی بکشاند. همین موضوع اهمیت نظارت بر شبکه نمایش خانگی را برای رقیبش، یعنی صداوسیما، بیشتر کرده است.

ارشاد ‌یا سیما؟

بهمن‌ماه سال گذشته بود که عباس میرزاحسینی، رئیس مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت: بر اساس مصوبه شورا در تاریخ ۳۰خرداد سال ۱۴۰۲ تحت عنوان «الزامات سامان‌دهی حوزه صوت و تصویر فراگیر»، مسوولیت تنظیم‌گری، صدور مجوز و نظارت بر رسانه‌های فعال در عرصه صوت و تصویر فراگیر، شامل رسانه‌های «کاربرمحور» و «ناشرمحور» (VOD) و نیز شبکه نمایش خانگی به‌ویژه تولید سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی و امثال آن، به عهده سازمان صداوسیماست و صدور مجوز و نظارت بر خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها، کتاب، تبلیغات، بازی‌های رایانه‌ای و امثال آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده شده است.

او ادامه داد: طبق بند ۶ این مصوبه کمیته‌ای متشکل از رئیس سازمان صداوسیما، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، نمایندگان روسای قوا در کمیسیون هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوا، سه نفر از اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دو نفر صاحب‌نظر در حوزه رسانه به انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی و به ریاست دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین شده تا سیاست‌ها و ضوابط حاکم بر صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی را بررسی و تصویب کنند.

میرزاحسینی گفت: بر این اساس مصوبه خردادماه شورای عالی انقلاب فرهنگی به قوت خود باقی است و همچنان نهاد تنظیم‌گر صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی، سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. پارسال پس از تصویب این مصوبه، پیمان جبلی، رئیس صداوسیما، نوشت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصوبه اخیرش، وظیفه قانونی صداوسیما را در نظارت بر نمایش خانگی تثبیت کرد. امیدوارم با کمک دولت و مجلس هرچه زودتر آیین‌نامه تخلفات این حوزه هم تصویب شود تا چرخه تنظیم‌گری کامل شود. او در شرایطی خواستار گسترش مسوولیت رگولاتوری یا تنظیم‌گری‌اش شده بود که این مصوبه منتقدان بسیاری داشت. منتقدان با تاکید بر وجود تعارض منافع، خواستار بازگشت نظارت بر شبکه نمایش خانگی به وزارت ارشاد شده‎‌اند و تاکید دوباره وزیر بر این امر، نشان‌دهنده آغاز دور تازه‌ای از کشاکش‌ها بر سر این مساله است.

پس از اعلام خبر واگذاری نظارت بر نمایش خانگی به صداوسیما توسط شورای عالی‌ انقلاب فرهنگی، جمعی از هنرمندان به این اقدام اعتراض کردند. چهره‌هایی چون پرویز پرستویی، محمدحسین مهدویان، نیما جاویدی، شهرام شاه‌حسینی، محسن کیایی، مهراب قاسم‌خانی، هدی زین‌العابدین، علی شادمان، آناهیتا افشار، ایمان صفا، مجید مطلبی، عباس جمشیدی‌فر، کامران حجازی، احسان ظلی‌پور، محمدرضا منصوری، امین حسین‌پور و… اعتراض شدید خود را در صفحات مجازی خود نشان دادند. منتقدان می‌گویند اگر صداوسیما می‌توانست نظارت خوبی داشته باشد، با بحران کیفی برنامه‌های خودش روبه‌رو نمی‌شد.

وزیر ارشاد پیش از این گفته بود: صنعت نمایش خانگی یک جان تازه به حوزه فیلم‌سازی و سریال‌سازی داده است و ما آن را در جهت تقویت این حوزه تلقی می‌کنیم و نگاهمان ابدا تهدیدمحور نیست، بلکه معتقدیم می‌تواند به‌شدت روی تقویت کیفیت آثار اثرگذار باشد. معتقدیم چیزی شبیه به هیات نظارت بر مطبوعات را در فضای دادرسی حوزه فرهنگ و هنر هم نیاز داریم تا مثل یک بازوی مشورتی و یک مرجع در بحث دادرسی عمل کنند. تدابیر و مقدماتی هم برای این موضوع انجام داده‌ایم که نیاز به چکش‌کاری بیشتر برای رسیدن به اجرا دارد.