مجلس نمایندگان آمریکا به تازگی تحریمهای تازه‌ای برای صادرات نفت ایران وضع کرده است؛ تحریم‌هایی که بنادر، کشتی‌ها و پالایشگاه‌های خارجی‌ای را هم که آگاهانه نفت خام ایران را فراوری یا ارسال می‌کنند، در بر می‌گیرد. این قانون تحریمهای ثانویه را هم بسط خواهد داد تا تمامی معاملات بین مؤسسات مالی چین و بانک‌های ایرانی تحریم‌شده برای خرید نفت و فراورده‌های نفتی را پوشش دهد. با این حال گزارش‌ها از افزایش صادرات نفت ایران حکایت دارد و تحلیلگران جهانی با اشاره به وضعیت شکننده بازار جهانی نفت می‌گویند احتمالا این تحریمها اجرا نخواهد شد تا عرضه بیش از این کاهش نداشته باشد و اقتصاد جهان زیر فشار بیشتر قرار نگیرد.
مجلس نمایندگان آمریکا به تازگی تحریمهای جدیدی برای صادرات نفت ایران به تصویب رساند که قرار است به عنوان بخشی از لایحه کمک‌های خارجی آمریکا به اوکراین، اسرائیل و دیگر متحدان این کشور، در چند روز آینده در سنا تصویب شود.
این قانون تحریمها علیه ایران را گسترش می‌دهد تا بنادر، کشتی‌ها و پالایشگاه‌های خارجی‌ای که آگاهانه نفت خام ایران را فراوری یا ارسال می‌کنند، دربر بگیرد. این قانون تحریمهای ثانویه را هم بسط خواهد داد تا تمامی معاملات بین مؤسسات مالی چین و بانک‌های ایرانی تحریم‌شده برای خرید نفت و فراورده‌های نفتی را پوشش دهد.
این قانون که قرار است در یک بسته ۹۵ میلیارد دلاری برای کمک به اوکراین، اسرائیل و تایوان گنجانده شود، روز شنبه با ۳۶۰ رأی موافق در برابر ۵۸ رأی مخالف به تصویب رسید.
بلومبرگ نوشته است که حدود ۸۰ درصد از حدود ۱.۵ میلیون بشکه صادرات روزانه نفت ایران به پالایشگاه‌های کوچک مستقل چینی موسوم به «قوری» حمل می‌شود.
این رسانه توضیح داده است که این تحریمها می‌تواند بر حجم صادرات نفت ایران تأثیر بگذارد و تا ۸.۴ دلار به قیمت هر بشکه نفت خام بیفزاید، این قانون همچنین شامل حق اعمال معافیت توسط جو بایدن، رئیس‌جمهوری است.
جو بایدن ممکن است تصمیم بگیرد که از این اختیار استفاده کند و تأثیر این تحریمها بر قیمت‌ها را خنثی کند اما اگر دونالد ترامپ دوباره کابینه آمریکا را در دست بگیرد، ممکن است این کار را نکند.
جانت یلن، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده در ماه اکتبر این تصور رایج را رد کرد که ایالات متحده به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای نزدیکی دیپلماتیک با تهران، به تدریج اعمال تحریمها را بر فروش نفت ایران کاهش داده است.
تحریم ایران و شرایط شکننده بازار نفت
با این حال برخی تحلیلگران تردید دارند که این تحریمها بر نفت ایران اعمال شود. به گزارش ایرنا به نقل از رویترز اسکات مودل، مدیرعامل گروه انرژی رپیدان (Rapidan Energy Group) گفته است که «حتی اگر این طرح‌ها تصویب شوند، بعید است که دولت بایدن در اجرای تحریمهای موجود سختگیری کرده یا تحریمهای جدیدی را برای کاهش یا محدودکردن چشمگیر (صادرات نفت ایران) اعمال کند».
با وجود تمامی محدودیت‌ها، به تخمین راپیدان، صادرات نفت ایران بدون محاسبه میعانات گازی، به ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون بشکه در روز رسیده است. مودل گفت که این رقم نزدیک به صادرات دو میلیون بشکه در روز ایران پیش از برقراری مجدد تحریم‌هاست.
تأثیر احتمالی تشدید تحریمها بر قیمت بنزین هم از دلایلی است که بایدن دموکرات حرکت شدیدی برای محدودکردن صادرات نفت ایران انجام ندهد.
کیمبرلی داناوان (Kimberly Donovan)، کارشناس تحریمها و مبارزه با پولشویی در اندیشکده شورای آتلانتیک هم گفته است که به دلیل نگرانی از افزایش قیمت نفت، پیش‌بینی نمی‌شود که واشنگتن محدودیت‌های کنونی را تشدید کند.
او توضیح داد: «در سال انتخابات، قیمت نفت و در نهایت بنزین به مسئله‌ای اساسی تبدیل می‌شود».
به گزارش رویترز، اجرای شدید تحریمها می تواند تلاش مقام‌های چینی و آمریکایی برای ترمیم روابط را بی‌اثر کرده و روابط پکن و واشنگتن را بی‌ثبات کند.
شرکت ورتکسا آنالیتیکس (Vortexa Analytics) که در ردیابی نفتکش‌ها تخصص دارد، تخمین زده که چین در سال گذشته رکورد ۵۵.۶ میلیون تن یا ۱.۱۱ میلیون بشکه نفت خام ایران را وارد کرده باشد. این رقم تقریبا ۹۰ درصد از صادرات نفت خام ایران و ۱۰ درصد از واردات نفت چین را تشکیل می‌دهد.
مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک ایران و چین هم به «شرق» می‌گوید که گرچه تحریمهای جدید شرایط رقابت در بازار را دشوارتر می‌کند اما آمارهای بین‌المللی نه تنها حاکی از افزایش صادرات نفت ایران است که ارقام تخفیف فروش نفت ایران به چین کمتر از روسیه و ونزوئلا بوده است.
بازار نفت در مضیقه
تحلیلگرانی که معتقد هستند تحریمهای جدید علیه نفت ایران اعمال نخواهد شد، به وضعیت شکننده بازار جهانی نفت اشاره می‌کنند.
حالا درست در شرایطی که تقاضا برای نفت افزایش داشته است، گزارش‌ها از کاهش عرضه نفت حکایت دارد. اخیرا اعضای اوپک‌پلاس تصمیم گرفتند تا یک بار دیگر کاهش تولید نفت خود را تمدید کنند.
بر اساس آخرین گزارش ماهانه بازار نفت اوپک، در ماه‌های پیش‌رو، باید به مسیر حرکت بازار نفت توجه ویژه‌ای داشت تا اطمینان حاصل شود که تعادل پایدار بین عرضه و تقاضا حفظ می‌شود. این سازمان پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه خود را برای رشد تقاضای جهانی نفت در سال جاری حفظ کرده و پیش‌بینی افزایش احتمالی تا دومیلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز در سه‌ماهه سوم را پیش‌بینی کرده است. مشاهدات اخیر از ارقام کلیدی در بازار حاکی از آن است که مصرف نفت از انتظارات قبلی پیشی گرفته و بحث‌هایی را در مورد احتمال رسیدن قیمت نفت به صد دلار در هر بشکه در ماه‌های تابستان به راه انداخته است.
دبیرخانه اوپک در وین، بر اهمیت نظارت دقیق بر بازار نفت در بحبوحه پیش‌بینی تقاضای بالا در تابستان تأکید کرده است. اعضای اوپک‌پلاس متعهد شده‌اند تا در صورت لزوم برای ثبات بازار اقدامات لازم را به عمل آورند. معامله‌گران عمده کالاهای جهان به‌طور فزاینده‌ای نسبت به چشم‌انداز بازار نفت در نیمه دوم سال‌خوش‌بین هستند، به‌ویژه پس از اینکه قیمت نفت برای اولین‌بار در چند ماه گذشته از ۹۰ دلار در هر بشکه گذشت.
اگرچه اوپک بیشتر پیش‌بینی‌های تقاضای خود را حفظ کرده، اما تخمین‌ها را برای رشد عرضه غیراوپک حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش داده و به یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسانده است. این تعدیل به‌طور مؤثر تقاضا برای نفت خام خود اوپک را افزایش می‌دهد. اوپک و متحدانش که مجموعا اوپک‌پلاس نامیده می‌شوند، در حال حاضر کاهش تولید داوطلبانه حدود دو میلیون بشکه در روز را اجرا می‌کنند، سیاستی که در نشست آتی آنها که برای اول ژوئن برنامه‌ریزی شده است، احتمالا تمدید خواهد شد.
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که نگرانی‌ها برای افزایش تنش در خاورمیانه باعث شد قیمت نفت برنت از ۹۰ دلار عبور کند اما پس از کاهش تنش‌ها در خاورمیانه قیمت‌های جهانی نفت خام کاهشی شد و دیروز دوشنبه به ۸۶ دلار و هشت سنت برای هر بشکه رسید.
نگرانی‌ها برای قیمت نفت سبب شد که آمریکا ذخایر نفت خود را افزایش دهد
داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا هفته گذشته نشان داد ذخایر نفت خام آمریکا دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه افزایش داشته است که حدود دو برابر پیش‌بینی تحلیلگران بود. تحلیلگران افزایش یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه‌ای را برای ذخیره‌سازی آمریکا پیش‌بینی کرده بودند.
قیمت بالای نفت اقتصاد آمریکا و اروپا را زیر فشار قرار می‌دهد
در سال ۲۰۲۲، قیمت نفت به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین به بالای صد دلار در هر بشکه رسید و تقاضا بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش داشت و تورم آمریکا به مرز ۱۰ درصد رسید.
در همین ارتباط، کریس هیر اقتصاددان ارشد در HSBC، اظهار کرد که افزایش مستمر و ۱۰ درصدی قیمت نفت خام، به‌طور معمول بین ۰.۱ تا ۰.۲ درصد به تورم در بریتانیا اضافه می‌کند. به گفته اشلی وب، اقتصاددان بریتانیایی در کپیتال اکونومیکس، این امر به‌ویژه در بخش خدمات مشکل‌ساز خواهد بود، جایی که رشد نرخ تورم، از دیرباز اثر ملموسی بر مشاغل خدماتی انرژی‌محور، مانند حمل‌ونقل و حتی فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها داشته است.
لازم به ذکر است آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه خود پیش‌بینی رشد تقاضای نفت خام را برای ادامه سال جاری میلادی، با استناد به مصرف پایین‌تر از حد انتظار نفت در کشور‌های عضو اوئی‌سی‌دی و افت فعالیت صنایع، کاهش داد.