اکوبورس: پس از آوار شدن بورس بر سر مردم در سال گذشته، چشم امید مال باختگان این بازار به وعده های دولت جدید بود. وعده هایی که حدود چهار ماه پس از بر مسند قدرت نشستن این دولت نه تنها محقق نشده اند بلکه شاهد عقب نشینی های پی در پی شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس و ادامه داستان تلخ از دست رفتن سرمایه های مردم در این بازار هستیم؛ موضوعی که نشان دهنده ترس مردم از بازار سرمایه و از بین رفتن اعتماد آن ها به بورس است.
به گزارش اکوبورس به نقل از ایسنا، بورس در سال ۱۳۹۹ برای سهامداران نه قرمز بود نه سبز، بلکه سیاهی مطلق بود. چراکه سهام داران این بازار برای حفظ ارزش پول خود از تورم و با اعتماد به دعوت مسئولان، سرمایه های خود را به بازار سرمایه سپردند اما نه تنها سودی عایدشان نشد بلکه بسیاری از آن ها اصل سرمایه خود را هم از دست دادند، به طوریکه برخی از سهام داران همچنان برای به دست آوردن سرمایه خود، در صف های فروش زندانی شده اند. در هر حال سال ۱۳۹۹ با همه فراز و فرودهایی که داشت به پایان رسید و چشم امید سهام داران از ابتدای سال ۱۴۰۰ به تغییر و تحول ناشی از تغییر دولت دوخته شد تا شاید بخشی از ضرر آن ها با استراتژی های جدید جبران شود. وعده های بورسی رئیسی چه بود؟ در این راستا، سید ابراهیم رئیسی از همان زمانی که به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری معرفی شد، از وعده ها و تصمیمات خود درمورد بازار سرمایه سخن گفت. وی درمورد وضعیت بازار سرمایه گفته بود از وضعیت بورس متاثر بودم اما بعد از دیدار با برخی سهام داران متاثرتر شدم که چرا دعوت عمومی برای رفتن به بورس همراه با اقداماتی نیست؟ طبیعتا چون این دعوت مدیریت نشده بود مشکلات جدی برای مردم ایجاد کرده است. خصوصا سهامداران خرد. راهکار چیست؟ راهکار این است که اولا نظارت های درون سازمانی بورس فعال شود. دوم اینکه حتما باید صندوق توسعه و تثبیت برای جلوگیری از تکانه ها در سهام مردم فعال شود. حتما باید برای پوشش دادن به مخاطرات، مخصوصا برای سهامداران خرد ساز و کاری ایجاد شود که بتواند مخاطرات راپوشش دهد. حتما دولت باید ساز و کاری فراهم کند که سهام این عزیزان از خطر نجات دهد. وی بر این نکته تاکید کرده بود که از نکاتی که حتما باید توجه شود موضوع عمق دادن به بورس است. چرا ۵۰ تا ۶۰ شرکت همیشه پشت در بورس آماده هستند تا سهامشان را عرضه کنند اما کارهای اولیه اش سریع انجام نمی شود؟ در یک بروکراسی اداری گرفتار شدند. حتما این کار باید سریع انجام شود. ما باید به بورس عمق ببخشیم تا بورس بتواند استخر عمیق تری باشد. وقتی عمیق تر باشد، حتما تکانه ها کمتر خواهد شد. به نظر من در این قضیه نوعی بی تدبیری صورت گرفت. بورس که نباید محلی برای تامین کسری بودجه یا قلکی برای این موضوع باشد. باید یک طراحی کرد که مردم عزیز ما آسیب نبینند. بورس قلکی برای رفع مشکلات دولت نیست. در همه دنیا هم بانک هم بورس دو محل تامین سرمایه برای تولید هستند. یعنی باید بورس محل تامین سرمایه تولید باشد و اگر اینطور باشد مردم دیگر دچار مشکل نخواهند شد. تاکید رئیسی بر برگرداندن اعتماد به بازار سرمایه راهکار رئیسی برای حل مشکل بازار سرمایه این بود که به نظر من رفع مشکل هم نیاز به انجام اقدامات سریع و هم نیاز به انجام اقداماتی زمان بر دارد تا اعتماد را به بازار برگردانیم. اگر توفیق پیدا کردم و رای مردم به من تعلق گرفت کاری که در ابتدا انجام می دهم این است که اعتماد را به مردم عزیزم برگردانم و نواقص و سومدیریت ها را جبران کنم. وی همچنین در ۲۵ خرداد ماه که به عنوان یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری و مقامات بلندپایه به تالار بورس در سعادت آباد رفت تا از نزدیک به صحبت های سهامداران گوش کند، پس از شنیدن حرف‌های مالباختگان بورس گفت: متاسفانه کار اشکالاتی داشت که سهامداران به ویژه سهامداران خُرد را نگران کرده است. نباید مشکلات را پشت گوش انداخت بلکه باید در دل مشکلات رفت، راه‌حل‌ها را پیدا کرد و با کمک همه کسانی که می‌توانند نقش آفرین باشند، وضعیت را به سرعت اصلاح کرد. بازار بورس و مسائل آن مثل نرخ‌گذاری و دامنه نوسان را نمی‌توان دستوری اداره کرد بلکه باید سازوکارهایی برای آن ایجاد شود. مهم‌ترین عامل اعتماد مردم به بازار بورس را ثبات این بازار عنوان کرد. وی با انتقاد از تغییرات مکرر قوانین و مقررات، تاکید کرد: ثبات در مقررات از شرایط مهم بازار سرمایه است تا سهام دار بتواند وضع بازار را پیش بینی کند. رئیسی در واکنش به گلایه‌های چند تن از مالباختگان بورس از عدم اجرای مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا برای تزریق ۲۰۰ میلیون دلاری به بازار بورس قول داد این موضوع را با جدیت پیگیری کند و اعلام کرد که مبلغ مصوب در جلسه سران قوا باید زودتر به بازار سرمایه تزریق شود تا وضعیت بورس هر چه سریع‌تر سامان یابد. رئیسی با تاکید بر پیگیری جدی حل مشکلات بورس گفت: همه تلاش ما این است که مشکلات مردم حل شود و امید و اعتماد به جامعه برگردد و این هم با حرف نمی‌شود؛ باید سازوکارها را دنبال کنیم. یکی از مسائل مهم این است که وضعیت بازار بورس باعث خدشه‌دار شدن اعتماد مردم شده که اگر این اعتماد بازیابی نشود، کار سخت خواهد شد. مسأله بورس یکی از دغدغه‌های جدی ماست و معتقدم باید تمام راهکارهای حل مسأله به اعتمادافزایی سهامداران و مردم منجر شود تا کاملاً به بازار سرمایه اعتماد داشته باشند. در نهایت نیز رئیسی به عنوان رئیس جمهور دولت سیزدهم انتخاب شد و سید احسان خاندوزی را به عنوان وزیر اقتصاد برگزید. خاندوزی هم وضعیت بازار سرمایه را نادیده نگرفت و رسیدگی به این بازار را جزو برنامه های وزارت اقتصاد در دولت سیزدهم برشمرد. وعده‌های خاندوزی پیش از کسب تایید صلاحیت وی در همان روزهای نخست بعد از معرفی اعلام کرد هفت سیاست افزایش نقش بازار سرمایه در تأمین مالی تولید با توسعه بازار بدهی، متنوع‌سازی ابزارها و محصولات مالی در بازار سرمایه، حذف تنظیم گری‌های غیرضروری و مضر، تسهیل ورود شرکت‌ها به بازار سهام، کاهش هزینه انتشار اوراق با تسهیل مقررات مربوطه، لغو انحصارات و تسهیل مجوزدهی در ارائه خدمات مرتبط با بازار سرمایه مانند سبدگردانی، بازارگردانی و کارگزاری و اصلاح نظام حکمرانی شرکتی به منظور مدیریت تعارض منافع میان سهامداران عمده و خرد و ارائه مشوق برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مردم در بازار سرمایه را برای این بازار به کار خواهد گرفت. نظر و مطالبه نمایندگان درمورد وعده های بورسی خاندوزی موضوعی که باعث شد کمیسیون اقتصادی مجلس یکی از دلایل موافقت خود با خاندوزی را توجه وی به بازار سرمایه بخواند و در گزارش خود که در مجلس قرائت شد، اعلام کرد که طرح اصلاح بازار سرمایه یکی از دلایل موافقت این کمیسیون با خاندوزی است. البته در این گزارش انتظارات بورسی هم از وی مطرح شده بود که شامل بهره گیری هرچه بیشتر از ظرفیت بازار سرمایه با ارتقای شفافیت اطلاعات، تقویت بورس‌های کالایی، گسترش فعالیت بورس انرژی از طریق عرضه نفت خام و فرآورده های نفتی، طراحی ابزارهای مالی جدید، راه‌اندازی مؤسسات رتبه‌بندی بازار اوراق بهادارو ورود به بازارهای سرمایه سایر کشورها از طریق عرضه شرکت‌های بزرگ ایرانی می‌شود. در این گزارش همچنین بر اصلاح نهادی حاکمیت شرکتی برای شرکت‌های (سهامی) عام و نهادهای مالی به‌منظور توسعه بازار سرمایه تاکید شده بود. در این میان سایر نمایندگان مجلس نیز بر اهمیت به کارگیری اقداماتی در جهت ارتقا و اصلاح بازار سرمایه تاکید و اعلام کردند که به نظر می‌رسد نظریه‌های خاندوزی در جهت اصلاح این روند است. برای مثال معصومه پاشایی، عضو کیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: در سال گذشته سرمایه مردم در بازار سرمایه به تاراج رفت که نظریه‌های آقای خاندوزی نوید اصلاح این روند را دارد. همچنین سید ناصر موسوی لارگانی، یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد که سهامداران بورس که حدود ۵۰ میلیون نفر از اقشار مختلف مردم عزیز ایران هستند در طول یکسال گذشته خسارتهای فراوانی را متحمل شدند. آقای خاندوزی برنامه مشخص کمی برای ارتقای بازار سرمایه و اصلاح ساختار سازمان بورس دارند. حمایت از شفاف‌سازی و رشد شفافیت اطلاعات، توسعه صندوق تثبیت و مقابله با قیمت‌گذاری دستوری راهکارهایی است که در برنامه آقای خاندوزی به آن تاکید شده است. برنامه‌های خاندوزی برای بورس چه بودند؟ در نهایت خاندوزی در تاریخ سوم شهریور رای اعتماد مجلس را از آن خود کرد و طبق انتظار بخشی از دفاعیه خود را به بازار سرمایه اختصاص داد. خاندوزی در دفاع از برنامه‌های بورسی خود یکی دیگر از اهداف و برنامه های خود را بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه برای تامین مالی توسعه اقتصادی و احیای اعتماد از دست رفته مردم به این بازار و ایجاد تجربه مثبت برای سهام داران خرد عنوان کرد و راهکارهایی را برای این مهم ارائه داد و در بخش دیگر گفت: با همکاری وزارت صمت و وزارت خارجه تلاش می‌کنیم سرمایه های خارجی و سرمایه ایرانیان خارج از کشور را مورد توجه قرار دهیم، البته بیش از سرمایه گذاران خارجی، ایرانیان آماده به سرمایه گذاری مورد توجه خواهند بود. در هر صورت حدود چهار ماه از وعده های رئیسی و بیش از دو ماه از وعده های خاندوزی برای رسیدگی به بازار سرمایه میگذرد اما سرمایه گذاران این بازار هر روز بیشتر از دیروز شاهد از دست رفتن سرمایه های خود در این بازار هستند. به طوریکه شاخص کل بورس که در اوایل تابستان سال جاری توانسته بود خود را تا رقم یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحد نیز بالا بکشد، روز گذشته دوباره و برای چندمین مرتبه تا کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد عقب گرد کرد. این درحالی است که نه تنها گزارش شرکت ها از حال خوب آن ها حکایت دارد بلکه قیمت های جهانی نیز رو به رشد بوده و درواقع از نظر عدد و رقم مانعی بر سر راه رشد بازار وجود ندارد. اما به نظر می‌رسید هیچکدام از این چراغ سبزها اعتماد سرمایه گذاران بورسی را جلب نمی‌کند. باید یادآور شد که مهم ترین وعده بورسی دولت سیزدهم بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه بوده است اما طبق گفته کارشناسان حدود ۷۲ هزار میلیارد تومان پول حقیقی طی یک سال گذشته از بازار سرمایه خارج شده است که این موضوع بارزترین نشانه بی اعتمادی مردم به بازار سرمایه است.