اکوبورس: در ۲۰ ماه اخیر تا کنون ۱۴ دوره عفو اجرا شده است اما سه دوره عفو اخیر زندانیان که با موافقت رهبری اجرا شد ویژگی‌های منحصر به فردی داشت.
به گزارش اکوبورس به نقل از مهر، بند ۱۱ اصل ۱۱۰ قانون اساسی یکی از بندهای مهم قانونی در کشور است که به عفو زندانیان و اختیارات رهبری اشاره می‌کند. طبق این بند از قانون اساسی، عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رییس قوه قضاییه از جمله اختیارات رهبری محسوب می‌شود. متناسب با این بند از قانون هر ساله عفو های موردی و مناسبتی با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه و موافقت رهبری انجام می‌شود اما عفوهای سال جاری تفاوتی با عفوهای سال گذشته دارد. یک روز قبل از آغاز سال جاری بود که غلامحسین اسماعیلی سخنگوی دستگاه قضا خبر از عفوی گسترده داد. عفو و تخفیف مجازاتی که به مناسبت عید نوروز و اعیاد رجبیه بود. اسماعیلی در این رابطه اعلام کرد: برآورد اولیه ما این است که حدود ۱۰ هزار نفر از زندانیان، مشمول این عفو خواهند شد و در بین زندانیان امنیتی هم پیش بینی می‌شود بیش از یک دوم از این زندانیان امنیتی، مشمول عفو مقام معظم رهبری قرار گیرند و از زندان آزاد شوند. یکی از ویژه‌های بارز این عفو که با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه، رهبری با آن موافقت کرده بودند این بود که همه کسانی که در این عفو، مشمول عنایت رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفته‌اند از زندان آزاد می‌شوند، اما در عفو های قبلی در برخی موارد، تقلیل مجازات بود و فرد در زندان می‌ماند. با اولین عفو سال ۹۹ تعداد زیادی از زندانیان مشمول که پرونده آنها ابتدا در کمیسیون‌های مربوطه بررسی و کارشناسی شده بود، آزاد و تعداد کثیری هم مشمول تخفیف مجازات شدند. در درخواست این عفو، نکته قابل توجهی وجود داشت مبنی بر اینکه تاکنون بی سابقه بوده است و از جمله آن می‌توان به مشمول ضوابط عفو قرار گرفتن، محکومان جرایم امنیتی کمتر از پنج سال اشاره کرد. نکته حائز اهمیت دیگر در عفو مذکور این بود که تعدادی از افرادی که مشمول بخشنامه اسفندماه رئیس قوه قضائیه (مرخصی کرونایی) شدند و به مرخصی رفتند نیز دیگر به زندان باز نمی‌گردند. عفو تعدادی از دانشجویان و کارگران بازداشتی در خرداد این تنها عفو گسترده امسال نبود و سه ماه بعد و در خرداد ماه سال جاری و به مناسبت عید فطر رهبر معظم انقلاب اسلامی با عفو یا تخفیف مجازات ۳۷۲۱ نفر از محکومان محاکم عمومی و انقلاب، سازمان تعزیرات حکومتی و سازمان قضائی نیروهای مسلح موافقت کردند. رئیس قوه قضائیه به مناسبت فرا رسیدن عید سعید فطر در نامه‌ای به رهبر انقلاب اسلامی پیشنهاد عفو یا تخفیف و تبدیل مجازات ۳۷۲۱ نفر از محکومان را که در کمیسیون مرکزی عفو و بخشودگی واجد شرایط لازم تشخیص داده شده‌اند، ارائه کرد که این پیشنهاد در راستای اجرای قانون مورد موافقت رهبری قرار گرفت. یکی از نکته‌های مهم این عفو، جمعی از محکومان امنیتی از جمله تعدادی از دانشجویان، برخی کارگران هفت تپه و چند نفر از بازداشت شدگان روز کارگر در لیست عفو قرار داشتند. عفو و تخفیف مجازات ۲۱۳۵ زندانی در مردادماه مرداد ماه امسال هم برای تعدادی از زندانیان ماه خوبی بود چرا که به‌مناسبت اعیاد سعید قربان و غدیر خم، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با عفو یا تخفیف و تبدیل مجازات دو هزار و یکصد و سی و پنج تن (۲۱۳۵) از محکومان محاکم عمومی و انقلاب، سازمان قضائی نیروهای مسلح و تعزیرات حکومتی موافقت کردند. از این تعداد، ۲۱۸ نفر از محکومین سازمان تعزیرات حکومتی مشمول عفو یا تخفیف مجازات شده‌اند که با دستور رئیس سازمان تعزیراتی دستورات لازم برای این عفو ابلاغ و اجرا شد. موج جدید آزادی زندانیان / باز هم امنیتی‌ها مشمول عفو شدند اما موج جدید عفو زندانیان که به نوبه خود خاص هم محسوب می‌شود همزمان با ولادت مبارک پیامبر اسلام (ص) بود که مرحله جدید عفو و آزادی محکومان عمومی و امنیتی آغاز شد. قوه قضائیه با موافقت مقام معظم رهبری و در ادامه سیاست کلی حبس زدایی و خلوت کردن زندان‌های کشور در دوران تحول و به مناسبت میلاد پر برکت پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) و امام جعفر صادق علیه السلام، عفو گسترده‌ای که شامل ۳۷۸۰ نفر از زندانیان و برخی محکومان امنیتی می‌شود را به مرحله اجرا گذاشته است. عفو و تخفیف مجازات ۳۷۸۰ نفر از محکومان موافقت فرمودند. عفو اغتشاش گران اغتشاشات ۹۶ تا ۹۸ در این جمع، ۲۳۰۱ نفر از زندانیان آزاد شدند که در زمره آنها، ۱۵۷ محکوم امنیتی از محکومانی که اتهامات تبلیغ علیه نظام، اجتماع و تباتی، شرکت در اغتشاشات سالهای ۱۳۹۸، ۱۳۹۷، ۱۳۹۶ و سالهای قبل از آن داشتند، به عنوان یک اقدام ویژه مورد عفو قرار گرفتند و همچنین در این جمع به مناسبت هفته وحدت، ۱۶ نفر از اتباع کشورهای اسلامی مورد عفو مقام عظمای ولایت واقع شدند. ۱۵ دوره عفو در ۲۰ ماه عفو محکومان مشمول و دارای شرایط لازم، به مناسبت اعیاد مذهبی و ملی، رویه‌ای است که طی سالهای گذشته همواره مورد توجه قوه قضائیه و موافقت و عنایت رهبر معظم انقلاب بوده است. اما این سیاست کلی در دوران تحول تفاوت‌هایی را به همراه داشت. اولاً تعداد این عفوها و افرادی که هربار شامل آن می‌شوند در دوره اخیر افزایش یافته، به طوری که در یک سال و ۸ ماه گذشته ۱۴ عفو و آزادی مناسبتی به مرحله اجرا در آمده است که با احتساب و اجرای عفو اخیر به ۱۵ دوره می‌رسد. همچنین برخی زندانی‌ها مثل محکومین امنیتی در دوره تحول برای اولین بار از این امتیاز بهره مند شده و اسامی آنها نیز در لیست زندانیان عفو شده قرار گرفته است. در ۱۸ ماهه اخیر و در دوره تحول، تا امروز فقط در حوزه زندانیان، حدود ۴۰ هزار نفر از زندانیان مشمول عفو قرار گرفتند که نیمی از آنها از زندان آزاد شدند و نیمی دیگر کاهش مجازات حبس داشتند. نکته قابل اهمیت این است که برخی از محکومین امنیتی نیز که عفو می‌شوند مدتی است با مرخصی بیرون از زندان هستند که به دلیل حسن رفتار مشمول عفو شده و دیگر به زندان باز نخواهند گشت. این پانزدهمین آزادسازی زندانی‌ها در قالب عفو در دوره اخیر و سومین مرحله آزادی زندانیان امنیتی در طول یک سال و چند ماه گذشته است. این اقدام مهم اگر چه با سکوت جامعه رسانه‌ای به ویژه رسانه‌های غربی که همواره در بازداشت یک زندانی امنیتی جنجال به پا می‌کنند مواجه بود اما در راستای قانون و اقدامی حقوق بشری بود که به اجرای سیاست کاهش جمعیت کیفری در چارچوب قانون کمک ویژه ای می‌کند. لازم به ذکر است مبنا در تحول عفو و عفوهای پیشنهادی، کار کارشناسی، بررسی دقیق پرونده‌های قضائی، رصد اعمال و رفتار محکومان در دوران تحمل محکومیت در کمیسیون شهرستانی، استانی و مرکزی عفو قوه قضائیه، لحاظ نمودن تنبیه، ندامت، توبه و اصلاح مجرمان و عدالت در اجرای عفو در بین محکومان جرایم مختلف است که مورد نظر قرار می‌گیرد و پس از طی چندین مرحله بررسی در نهایت توسط رئیس قوه قضائیه به رهبری پیشنهاد داده می‌شود. البته با توجه به شیوع ویروس کرونا مرخصی‌ها و بعضاً عفوهایی هم برای زندانیان اجرا شد.
آزادی در سایه رافت اسلامی
