کسب‌وکاری که کرونا هم سکه‌اش نکرد
اکوبورس: کرونا کمبودها و کاستی‌های مربوط به خرید اینترنتی را آشکار کرد و بخش زیادی از راهی که دولت و حاکمیت باید در دوره پساکرونا به‌سوی آن حرکت کند را عیان کرد.
به گزارش اکوبورس، کاهش قابل‌توجه ترافیک و آلودگی و صرفه‌جویی در هزینه سفرهای درون‌شهری, خرید آسان و بی‌دغدغه, فقط دو مورد از فواید فرهنگ خرید اینترنتی و نهادینه شدن آن است. در مقاطعی مثل اکنون‌که کرونا همه را به خانه‌نشینی اجباری واداشته است اهمیت این فرهنگ بیش از همیشه خود را نشان می‌دهد. می‌توان از این زاویه به موضوع نگاه کرد که معضل کرونا را می‌توان یک فرصت و آزمون دانست. قاعدتاً در این دوران سخت باید شاهد به اوج رسیدن اقبال مردم به خرید اینترنتی باشیم. آیا این اتفاق افتاده و شاهد تجدیدنظر اساسی در نگاه مردم به این شیوه نوین خرید بودیم؟ به نظر می‌رسد که پاسخ این سوال درمجموع منفی است. چرا؟ فرهنگ خرید اینترنتی یک‌شبه نهادینه نمی‌شود. پیش‌شرط‌ها و زیرساختی می‌طلبد که از قرار معلوم هنوز محقق نشده است. خرید اینترنتی خرید آینده و عصر جدیدی است اما شهروند ایرانی هنوز آن‌طور که بایدوشاید به آن عادت نکرده است. کرونا کمبودها و کاستی‌های مربوط به خرید اینترنتی را آشکار کرد و بخش زیادی از راهی که دولت و حاکمیت باید در دوره پساکرونا به‌سوی آن حرکت کند را عیان کرد. برای بررسی بیشتر ابعاد مختلف این موضوع با عضو هیئت‌مدیره اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی به گفتگو نشستیم. با گسترش نیوز همراه باشید. قدم اول, اعتمادآفرینی رضا الفت نسب, عضو هیئت‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی اظهار داشت: به دنبال بروز کرونا و سعی و تلاشی که دولت در راستای تشویق مردم به ماندن در خانه به عمل آورد مردم به خرید از خانه تشویق شدند. بالطبع لازمه ماندن در خانه خرید مایحتاج اولیه از خانه است. بدون شک اگر صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی در طول سال‌های گذشته توانسته بودند اعتمادآفرینی لازم را انجام دهند قاعدتاً باید شاهد به اوج رسیدن سفارشات مشتریان می‌بودیم. بااین‌حال نباید انتظار داشته باشیم که یک‌شبه اقبال مردم به خرید اینترنتی افزایش یابد یا بازاریان و اصناف تمام یا بخشی از فروش خود را اینترنتی کنند. به زنجیره‌ای از اقدامات نیاز است که مردم به‌تدریج به‌سوی دنیای خرید اینترنتی حرکت کنند. الفت نسب در ادامه افزود: بدون شک دولت یکی از عوامل مهم این زنجیره است و می‌توانست و می‌تواند نقش مهمی داشته باشد. مردم اعتماد لازم را به کسب‌وکارهای اینترنتی ندارند. اتفاقاتی افتاده است که موجب بی‌اعتمادی شده است. سال ۹۰ یا ۹۱ نماد اعتماد الکترونیک شکل گرفت. اقدام لازمی بود و باید انجام می‌شود. یکی دو سال قبل اتفاقاتی افتاده بود, بعضی از سایت‌ها فیلتر می‌شدند و لازم بود که فعالان اقتصادی متمایز شوند. قبل از آن زمان تعداد کسب‌وکارهای اینترنتی افزایش یافته و ۶۰ هزار واحد فعال موفق به دریافت نماد اعتماد الکترونیک شده‌اند. فرهنگ‌سازی که کافی نبود وی در ادامه افزود: اقدام خوبی بود اما به نظر من حتی این کار هم نتوانست به فراخور اسمی که برای آن در نظر گرفته شده است اعتمادآفرینی کند. شرایط باید به‌گونه‌ای باشد که خیال خریدار اینترنتی راحت باشد و به خود بگوید این سایت نماد اعتماد الکترونیکی دارد بنابراین اگر کالا به دستم نرسید یا اتفاق ناخوشایند دیگری افتاد می‌توانم پیگیری و شکایت کنم. بله شکایت امکان‌پذیر است ولی فرایند شکایت هم در حال حاضر فرایند درستی نیست و به نظر می‌رسد نواقص و ضعف‌های زیادی دارد. به‌هرحال می‌توان گفت که در سال‌های اخیر مهم‌ترین اقدام دولت در حوزه کسب‌وکارهای اینترنتی همین تعریف نماد اعتماد الکترونیک بوده است. نیاز بود که دولت در عرصه فرهنگ‌سازی هم حضور فعال‌تری داشته باشد. البته تلاش‌هایی هم به عمل آورد ولی به نتیجه مطلوب نرسید. موازی کاری و آیین‌نامه‌های بسیار, بلای جان کسب‌وکارهای اینترنتی الفت نسب در تشریح بیشتر این موضوع گفت: امروز مقامات دولتی‌ها از مزایای خرید اینترنت و ضرورت آن سخن می‌گویند ولی باید پرسید که آیا بستر و زنجیره‌ای که گفته شد فراهم آمده است؟ به‌عنوان‌مثال در این ایام کرونایی صاحبان بسیاری از واحدهای اینترنتی به من پیام می‌دهند که در خصوص تامین محصولات خود به مشکل خورده‌ایم. آنها از مردم سفارش گرفته‌اند و می‌خواهند آن را تامین و ارسال کنند اما تامین کننده به آنها می‌گوید که من اجازه چنین کاری را ندارم چون فروشگاه‌های ما بسته شده است. این مصداق عدم هماهنگی است. در ایامی که اقلامی مثل ماسک و محلول کم یاب شد همواره گفتیم که یکی از راه‌های در دسترس قرار دادن این کالاها همین کسب‌وکارهای اینترنتی است. به‌هرحال تصور می‌کنم و امیدوارم که کرونا تلنگری به دولت باشد که نگاه جدی‌تری به کسب‌وکار اینترنتی داشته باشند. از طرف دیگر نگران آن هستیم که در آینده موانع و محدودیت‌ها و آیین‌نامه‌ها بیشتر شود. در حال حاضر چیزی حدود ۱۶ نهاد برای کسب‌وکارهای اینترنتی آیین‌نامه می‌نویسند و این اتفاق بدی است. در خود دولت بخش‌های مختلف به حوزه ورود کرده‌اند. این موازی کاری خوب نیست. موازی کاری جلوی حمایت بایسته را می‌گیرد. مدل نهادینه‌سازی کمربند ایمنی تکرار شود وی در ادامه افزود: به نظر من مسبب اصلی عدم ورود صاحبان فعالیت‌های صنفی به فضای مجازی خودشان هستند زیرا بستر کار تقریباً فراهم است. در حال حاضر بازارهای اینترنتی, وب‌سایت‌های آگهی‌های بازرگانی آنلاین, فروشگاه سازها و … در درسترس است ولی متأسفانه به نظر می‌رسد که اهالی صنفی هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که حداقل بخشی از فعالیت خود را به فعالیت اینترنتی اختصاص دهند. اتاق اصناف تلاش زیادی است ولی واحدهای صنفی همکاری لازم را نداشته‌اند. به نظر من دولت و حاکمیت باید از مدلی مثل مدل نهادینه شدن استفاده از کمربند ایمنی استفاده کند. در ارتباط با کمربند ایمنی سازمان‌های مختلف همکاری کردند و بسیج شدند و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی کردند تا فرهنگ استفاده از این وسیله مفید جا بیفتد. فرهنگ تجارت الکترونیک هم باید برای مردم روشن شود. در اینجا هم باید ابعاد مختلف فرهنگ اینترنتی برای مردم روشن شود و موازی کاری‌ها هم پایان باید و موانع جدیدی ایجاد نشود تا آن اتفاق بیفتد. البته حجم سرمایه‌گذاری بسیار پایین است. حجم سرمایه‌گذاری در این حوزه باید به چیزی حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان برسد تا در عرض سه یا چهار سال آینده حجم خرده‌فروشی از نیم درصد به پنج درصد برسد.
