وزارت راه و شهرسازی و کمیسیون عمران مجلس با هماهنگی یکدیگر لیست بانک‌های متخلف را به سازمان امور مالیاتی ارسال کرده اند و به نظر می رسد یک بار برای همیشه باید مشکل عدم توجه بانک ها به پرداخت تسهیلات به بخش مسکن مرتفع شود. چرا که تا زمانیکه پرداخت تسهیلات به بخش مسکن و طرح اقدام ملی سرعت نگیرد و مرتفع نشود، ساخت مسکن ملی تسهیل نخواهد شد.
هر چند اغلب بانک ها به خصوص بانک های خصوصی معتقد هستند که اگر چه به صورت مستقیم اقدام به اعطای تسهیلات به ساخت مسکن نکرده اند اما به زیرساخت های بخش مسکن و کارخانجات مرتبط با بخش ساخت و ساز تسهیلات اعطا کرده و می کنند.
مدیر عامل بانک شهر: صنعت ساخت و ساز فقط منحصر به این نیست که بحث پروژه های ساختمانی را فاینانس کنیم
«سید محمد مهدی احمدی» مدیر عامل بانک شهر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بازار در پاسخ به این پرسش که چرا بانک ها در اعطای تسهیلات به بخش مسکن طفره می روند و به دستور رئیس جمهور و شورای عالی مسکن مبنی بر ایفای تعهد خود تا پرداخت تسهیلات تا ۲۰ درصد به بخش مسکن توجهی نمی کنند؟ گفت: نگاهی که به بخش مسکن وجود دارد این است که بانک ها می گفتند که نقش ما را در زنجیره ارزش مسکن نگاه کنید چون صنعت ساخت و ساز فقط منحصر به این نیست که بحث پروژه های ساختمانی را فاینانس کنیم. به طور قطع بخش مسکن به دلیل ارتباط پسین و پیشین خود به خوبی می تواند در رونق تولید و مهار تورم نقش بسزایی داشته باشد.
از اظهارات مدیر عامل بانک شهر که به خوبی با شهرداری تهران در ارتباط بوده و همواره از این نهاد حمایت مالی می کند اینطور استنباط می شود که وقتی واحدهای فولادی و سیمانی مورد حمایت قرار می گیرند در حقیقت از مسکن و ساخت و ساز حمایت شده است.
بانک ها معتقد هستند که وقتی به واحدهای سیمان سازی، واحدهای فولادی و واحدهایی که در صنایعی که در زنجیره ارزش ساخت مسکن وجود دارند تسهیلاتی در نظر گرفتیم حتما نقش ما نقش حائز اهمیتی بوده است
مدیر عامل بانک شهر در این خصوص می گوید: بانک ها معتقد هستند که وقتی به واحدهای سیمان سازی، واحدهای فولادی و واحدهایی که در صنایعی که در زنجیره ارزش ساخت مسکن وجود دارند تسهیلاتی در نظر گرفتیم حتما نقش ما نقش حائز اهمیتی بوده است. اما نگاه این بود که حتما بانک ها باید در ساخت مسکن سرمایه گذاری کنند و تسهیلات بدهند. این موضوع موجب ناترازی بانک ها می شود.
اما «اقبال شاکری» عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی معتقد است که به‌جز بانک مسکن سایر بانک‌ها همراهی در زمینه پرداخت تسهیلات مسکن نداشته‌اند.
وقتی از بانک ها این موضوع را جویا می شویم برخی از آنها اعلام می کنند که بازپرداخت ۲۰ ساله اقساط نمی تواند برای بانک مناسب و مفید باشد
او در پاسخ به این پرسش خبرنگار خبرگزاری «بازار» که چرا بانک ها در پرداخت تسهیلات به بخش مسکن تا این حد سختگیری می کنند؟ گفت: ابتدا باید بگویم که بانک ها نه در پرداخت تسهیلات فقط به بخش مسکن بلکه حتی در زمینه پرداخت وام های خُرد نیز همراهی نمی کنند. وقتی از بانک ها این موضوع را جویا می شویم برخی از آنها اعلام می کنند که بازپرداخت ۲۰ ساله اقساط نمی تواند برای بانک مناسب و مفید باشد.
شاکری ادامه داد: به‌جز بانک مسکن سایر بانک‌ها همراهی در زمینه پرداخت تسهیلات مسکن نداشته‌اند که فهرست آنها توسط وزارت راه و شهرسازی و کمیسیون عمران مجلس تهیه شده و به سازمان امور مالیاتی ارسال شده است.
آنطور که از اظهارات نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر می آید به نظر می رسد هنوز هم بانک ها و دولت بر سر موضوع چگونگی پرداخت تسهیلات به بخش مسکن به جمع بندی نرسیده اند.
اقبال شاکری در این خصوص تاکید می کند که هیات وزیران یک بار برای همیشه باید به این موضوع ورود کند تا تکلیف بانک‌های متخلف را مشخص کند که چرا باید به بخش مسکن تسهیلات اعطا نمی شود.
برخی از بانک ها همچنان با گذشت بیش از ۲۰ ماه از ابلاغ قانون جهش تولید مسکن که ملزم شدند، ۲۰ درصد از تسهیلات پرداختی خود را به ساخت مسکن اختصاص دهند انجام نمی دهند
به هر سوی به نظر می رسد برخی از بانک ها همچنان با گذشت بیش از ۲۰ ماه از ابلاغ قانون جهش تولید مسکن که ملزم شدند، ۲۰ درصد از تسهیلات پرداختی خود را به ساخت مسکن اختصاص دهند انجام نمی دهند.
«سید محمد مرتضوی» رئیس کانون سراسری انبوه سازان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «بازار» در پاسخ به این پرسش که دلیل عدم موفقیت پروژه مسکن ملی چیست؟ آنرا به دو بخش عدم همکاری بانک ها و آورده متقاضیان تقسیم می کند.
تنها بانکی که در خصوص اعطای تسهیلات به بخش مسکن نهایت همکاری را داشته است بانک مسکن است که تمام ظرفیتهای خود را در پروژه مسکن ملی وارد کرده است
مرتضوی با بیان اینکه تنها بانکی که در خصوص اعطای تسهیلات به بخش مسکن نهایت همکاری را داشته است بانک مسکن است که تمام ظرفیتهای خود را در پروژه مسکن ملی وارد کرده است تاکید کرد: اما سایر بانک ها به دلایل مختلف از دادن تسهیلات به بخش مسکن خودداری کرده اند. برخی از بانک ها در تایید این اقدام خود اعلام می کنند که تسهیلات خود را در سایر بخش ها و یا پروژه های تجاری و خدمات بارگذاری کرده اند و نمی توانند بازپرداخت اقساط ۲۰ ساله را بپذیرند.
بانک ها فقط ۶ درصد منابع خود را در حوزه مسکن صرف کرده و تخصیص داده اند. این آمار با الزام بانک ها به پرداخت تسهیلات تا ۲۰ درصد به بخش مسکن فاصله زیادی دارد
رئیس کانون سراسری انبوه سازان تصریح کرد: در خصوص پرداخت تسهیلات بانک ها به بخش مسکن مشخص می شود که بانک ها فقط ۶ درصد منابع خود را در حوزه مسکن صرف کرده و تخصیص داده اند. این آمار با الزام بانک ها به پرداخت تسهیلات تا ۲۰ درصد به بخش مسکن فاصله زیادی دارد. این آمار نشان می دهد که تنها یک چهارم اهداف محقق شده است.
مطابق دستورالعمل‌های ابلاغی بانک مرکزی، بانک‌ها موظف بودند در سال اول اجرای قانون ۳۶۰ هزار میلیارد تومان و در سال دوم، ۴۵۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش مسکن پرداخت کنند اما آمار وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی این موضوع نشان می‌دهد، با گذشت ۲۰ ماه از ابلاغ قانون، مجموعا ۱۲۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات در سه بخش نهضت ملی مسکن شهری، روستایی و وام ودیعه منعقد شده‌است.
بر اساس اطلاعات مرکز آمار، مسکن، ۴۰ درصد از هزینه‌های خانواده کشور را تشکیل می‌دهد که این عدد در کلانشهرهای ایران به حدود ۶۰ درصد بالغ شده است. بنابراین طرح مسکن ملی می تواند برای متقاضیانی که به خصوص در کلانشهرها اقدام به ثبت نام کرده اند بسیار حیاتی و مهم باشد.
نگاهی به عملکرد بانک‌ها در تامین مالی نهضت ملی مسکن نشان می‌دهد، نظام بانکی به کم‌تر از ۲۰ درصد از تعهدات خود در این ۲۱ ماه عمل کرده است و اگر دولت سیزدهم قصد سرعت دادن به پروژه مسکن ملی و در نهایت ساخت و ساز دارد باید اختلاف میان بانک ها و کم کاری آن ها در پرداخت تسهیلات را یک بار برای همیشه تمام و مرتفع کند.