بلایی که قطعی برق بر سر صنایع بورسی آورد
ناترازی انرژی و به دنبال آن قطع برق صنایع و وقوع جنگ تحمیلی سبب شد تا در خردادماه گذشته شاخص تولید صنعتی کاهش محسوسی نسبت به سال قبل داشته باشد.
به تازگی سیدعلی مدنی زاده وزیر امور اقتصادی و دارایی بخشی از قرمزپوشی بازار سرمایه در هفته های اخیر را ناشی از آثار مربوط به ناترازی انرژی در صنایع کشور دانسته و گفته است: این وضعیت تنها به جنگ مربوط نیست و بخشی از آن به ناترازی انرژی و نااطمینانیهای پیشرو بازمیگردد که در محاسبات سرمایهگذاران اثرگذار است و این عوامل در شاخص بورس منعکس میشود.
بررسی ها نشان می دهد که شاخص تولید صنعتی در خرداد ۱۴۰۴ کاهش محسوسی داشته و رشد آن نسبت به ماه مشابه سال قبل به منفی ۹.۴ درصد رسیده است. رشد منفی این ماه باعث شده است که رشد شاخص تولید صنعتی بهار ۱۴۰۴ نیز منفی ۲.۸ درصد شود.
مهمترین دلایل کاهش تولید صنعتی اول اعمال محدودیت روی برق صنایع زودتر از سال قبل (در سال گذشته اعمال محدودیت برق صنایع در اوایل تابستان بود) و دوم جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بوده است. با بررسی رشد شرکتها در این ماه، میتوان گفت که در این ماه، تنها رشد صنایع محصولات دارویی، لاستیک و پلاستیک و محصولات فلزی مثبت بوده است.
بیشترین کاهش تولید مربوط به صنعت خودرو و قطعات بوده که شاخص تولید آن در خرداد بیش از ۲۶.۸ درصد کاهش داشته است؛ دو شرکت خودروساز که در خرداد سال گذشته بیش از ۸۶ هزار دستگاه خودرو تولیدکرده بودند، در خرداد امسال تنها حدود ۵۰ هزار دستگاه تولید داشته اند.
از سوی دیگر رشد شرکت های بزرگ که در ماههای قبل مثبت بوده، در این ماه منفی شده است؛ در حالی که شرکتهای کوچک در خلاف این جهت حرکت کردند.
روند صعودی رشد شاخص قیمت صنعت که از ابتدای نیمه دوم ۱۴۰۳ شروع شده بود، در بهار ۱۴۰۴ متوقف شد و تورم ۳۸ درصدی بخش صنعت در اسفند، در خرداد به ۳۱ درصد رسید.
نرخ رشد قیمت صنایع دستگاههای برقی، فرآورده های نفتی، ماشین آلات و تجهیزات و محصولات کاغذی در خرداد بیشتر از سایر صنایع و بالاتر از ۵۰ درصد بوده و کمترین تورم نیز مربوط به فلزات اساسی و کانیهای غیرفلزی بوده است.
بررسی سودآوری صنایع نیز نشان می دهد به رغم اینکه عملکرد شرکتها در سودسازی در زمستان ۱۴۰۳ بهتر از نه ماهه ابتدای سال ۱۴۰۳ بوده است، در مجموع شاخص های سودآوری شرکتهای بورسی ( رشد سود اسمی، تعداد شرکتهای زیانده) در سال ۱۴۰۳ بدتر از سال قبل بوده است.
چرا تولیدات صنعتی مهم است؟
شرکتهای صنعتی ثبت شده در بازارهای بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران حدود ۴۲ درصد از ارزش محصول کارگاههای بزرگ صنعتی(بالاتر از ۱۰۰ نفر کارکن) را در اختیار دارند و دادههای این شرکتها هم راستا با شاخص تولید صنعتی کل کشور است.
بررسی ها نشان می دهد که رشد شرکتهای بورسی در نیمه اول سال ۱۴۰۲ روند صعودی ملایمی داشتند. با این حال، رشد در نیمه دوم این سال روند نزولی داشته و از بالای ۶ درصد در تیر به زیر ۲ درصد در دی ماه رسید. با این حال در بهمن ۱۴۰۲ رشد به محدوده ۳ درصد رسید و تا خرداد ۱۴۰۳ در همین محدوده نوسانات محدودی داشت.
در تابستان ۱۴۰۳ رشد تولید صنعتی اندکی کاهش پیدا کرد و به محدوده صفر درصد رسید؛ ولی این کاهش ادامه دار نبود و در پاییز بار دیگر رشد این شاخص به ۲.۵ درصد رسید. در زمستان ۱۴۰۳ در ادامه روند نوسانی رشد این شاخص کاهش یافت و به زیر صفر درصد (منفی ۰.۸ درصد) رسید.
در فروردین ۱۴۰۴ نیز رشد شاخص تولید منفی باقی ماند و این شاخص در فروردین کاهش ۲.۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشت. در اردیبهشت، رشد شاخص تولید صنعتی شرکت های بورسی افزایش قابل توجه یافت و به ۳.۸ درصد رسیده و همین امر باعث شد که رشد سه ماهه بعد از چند دوره در اردیبهشت به بالای صفر برگردد.
با این وجود شروع قطع برق صنایع از خرداد و وقوع جنگ با اسرائیل در این ماه باعث شد که تولید صنعتی در خرداد نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹.۴ درصد کاهش داشته باشد. با این کاهش در خرداد، رشد شاخص تولید صنعتی در بهار به منفی ۲.۸ درصد رسید.
بر این اساس می توان سه رویداد مهم را در کاهش تولید صنایع در بهار امسال برشمرد:
۱- با توجه به شروع زودتر برنامه قطعی برق در صنایعی از جمله فولاد در حالی که محدودیت برق صنایع در سال قبل از اوایل تابستان آغاز شده بود به طوری که شاخص تولید صنعت فلزات اساسی در خرداد بیش از ۱۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.
۲- بیشترین کاهش تولید مربوط به صنعت خودرو و قطعات بوده که شاخص تولید آن در خرداد بیش از ۲۶.۸ درصد کاهش داشته است. دو خودروساز که در خرداد سال گذشته بیش از ۸۶ هزار دستگاه خودرو تولید کرده بودند، در خرداد امسال تنها حدود ۵۰ هزار دستگاه تولید داشته اند.
۳- در خرداد به جز صنعت محصولات دارویی، لاستیک و پلاستیک، و محصولات فلزی، رشد سایر صنایع منفی برآورد شده است.